کلمه “سقوط” در سرفصل مطالب مربوط به ارزهای دیجیتال زیاد به کار می‌رود. اما تریدرها از این عبارت برای کاهش 9 درصدی بیت کوین در یکی از روزهای هفته استفاده نمی‌کنند. چراکه احتمال دارد فردای همان روز 8 درصد افزایش قیمت داشته باشد.
کلمه سقوط در فضای کریپتو زمانی تعبیر می‌شود که برای مثال بیت کوین از اوج قیمت 68 هزار دلاری خود به حدود 16 هزار دلار بازگشت. و یا زمانی که در همان اوایل از 32 دلار به 0.01 دلار رسید و از نظر خیلی‌ها کار بیت کوین تمام شده‌بود. اما ارز دیجیتال شماره یک بازار دست کم تا به امروز هیچ کدام از هوادارانش را به کل ناامید نکرده‌است و هر بار محکم‌تر روی پای خود ایستاده‌است.
سقوط‌های بیت کوین
از سال 2009، زمانی که بیت کوین به جهان معرفی شد، دوره‌های سخت متعددی را از نظر قیمتی پشت سر گذاشته‌است. از جمله این دوره‌ها می‌توان به بحران صرافی مت‌گاکس (Mt.Gox) در سال 2011، ممنوعیت خرید و فروش بیت کوین در چین در سال ۲۰۱۷، شیوع ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰ و آغاز بحران فضای کریپتو با ورشکستگی ترا و FTX در سال 2022 اشاره کرد. بااین‌حال، بیت کوین هر بار از این دوره‌ها قوی‌تر از قبل بیرون آمده‌است. در سال ۲۰۱۵، قیمت بیت کوین از ۲۰۰ دلار به ۲۰۰۰ دلار رسید و در سال ۲۰۲۱ هم ارزشی ۶۸ هزار دلاری را تجربه کرد.
بی‌شک چنین روند صعودی، بیانگر این موضوع است که بیت کوین دارایی باارزش و بادوامی است که می‌تواند در برابر هر چالشی در بازارهای مالی و حتی قانون‌گذاری کشور‌های مختلف، مقاومت کند. برخی از دلایلی که باعث می‌شوند بیت کوین بتواند از دوره‌های سخت و پرچالش جان سالم به در ببرد، عبارت‌اند از:
غیرمتمرکز بودن شبکه:
بیت کوین توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی‌شود و هیچ فرد یا سازمانی نمی‌تواند آن را از بین ببرد یا کنترل کند.
تقاضای بالا:
تقاضا برای بیت کوین به طور مداوم در حال افزایش است؛ این امر در نتیجه مزایای متعدد بیت کوین از جمله ماهیت غیرمتمرکز، امنیت و شفافیت آن اتفاق می‌افتد.
کمیاب‌بودن:
عرضه بیت کوین محدود است و تنها ۲۱ میلیون بیت کوین قابل‌استخراج می‌باشد؛ این امر باعث می‌شود که بیت کوین دارایی ارزشمندی تلقی شود.
با اینکه هیچ تضمینی وجود ندارد که بیت کوین همیشه از دوره‌های سخت بازار جان سالم به در ببرد، اما تاریخ نشان می‌دهد که پادشاه ارزهای دیجیتال پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه دارد. در این مطلب قصد داریم درسی بزرگی که می‌توانیم از ۵ سقوط بزرگ بیت کوین بیاموزیم را مرور کنیم تا با بررسی این روندها بتوانیم برخی نگرانی‌ها درباره افت‌های قیمتی آینده بیت کوین را مدیریت کنیم.
سال 2011 اولین سقوط مرگبار بیت کوین (صرافی مت‌گاکس)
اولین سقوط از ۵ سقوط بزرگ بیت کوین در سال ۲۰۱۱ رخ داد.
این افت قیمتی بزرگ به دلیل یک سری عوامل، مانند هک صرافی مت‌گاکس و برخی قانون‌گذاری‌های کریپتو در چین بود که در نتیجه آن‌ها، قیمت بیت کوین از ۳۲ دلار به 0.01 دلار کاهش پیدا کرد. تقریباٌ ریزشی 99 درصدی. در ژوئن ۲۰۱۱، صرافی Mt.Gox، یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌های ارزهای دیجیتال در آن زمان، مورد حمله سایبری قرار گرفت و هک شد. در جریان این هک، بیش از ۸۵۰۰۰۰ بیت کوین از حساب‌های کاربران صرافی دزدیده‌شد و برخی این حمله را بزرگ‌ترین هک در تاریخ ارزهای دیجیتال می‌دانند.
هک این صرافی عواقب زیادی برای صنعت ارزهای دیجیتال در پی داشت. اعتماد به صرافی‌های ارز دیجیتال را کاهش داد و باعث شد که بسیاری از سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری در بیت کوین منصرف شوند. صرافی مت‌گاکس هم پس از این هک، در پی مشکلات مالی، در سال ۲۰۱۴ تعطیل شد. البته این صرافی قبل از اعلام ورشکستی، خبر داد که موفق شده تا حدود ۲۰۰۰۰۰ بیت کوین از بیت کوین‌های دزدیده شده را بازیابی کند و آن‌ها را به حساب‌های کاربران بازگرداند، اما هنوز هم حدود ۶۵۰٬۰۰۰ واحد از بیت کوین‌های سرقتی باقی مانده‌بود که هیچ‌گاه بازیابی نشدند.
هک صرافی Mt.Gox، یادآور مهمی برای سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال است که باید امنیت دارایی‌های خود را جدی بگیرند، از صرافی‌های معتبر استفاده کنند و اقدامات امنیتی لازم برای محافظت از دارایی‌های خود ز ابه کار بگیرند.
بازار نزولی شماره 2: سال 2013 ممنوعیت خرید و فروش کریپتو در چین
دومین سقوط از ۵ سقوط بزرگ بیت کوین در دسامبر ۲۰۱۳ رخ داد و قیمت بیت کوین از ۲۶۶ دلار به ۶۶ دلار کاهش پیدا کرد.
دو سال بعد از واقعه هک صرافی مت‌گاکس، افرادی که یا واقعاً به بیت کوین علاقه داشتند یا به‌نوعی ماجرای آن هک را فراموش کرده‌بودند، شگفتی خوشایندی را تجربه کردند. قیمت بیت کوین ناگهان به ۱۰۰۰ دلار رسید، اما عمر این شگفتی تنها یک ماه بود و پس از آن، قیمت بیت کوین، به دلیل اجرای اولین قانون ممنوعیت معامله و خرید و فروش این ارز دیجیتال در چین، ناگهان ۵۰ درصد سقوط کرد. در عرض یک سال، ارزش بیت کوین به‌تدریج به ۲۰۰ دلار و بعد از آن هم به ۶۶ دلار کاهش یافت.
در دسامبر ۲۰۱۳، بانک مرکزی چین و کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین، خرید و فروش و معامله ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کردند. این ممنوعیت به دلیل نگرانی‌های مقامات چینی در مورد نوسانات قیمت، پول‌شویی و استفاده از ارزهای دیجیتال برای فعالیت‌های غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر و اسلحه بود. که باعث سقوط قیمت بیت کوین از ۲۶۶ دلار به ۶۶ دلار شد. بااین‌حال، بیت کوین پس از این ممنوعیت، به رشد خود ادامه داد و قیمتش در سال ۲۰۱۷ به ۱۹٬۶۶۶ دلار رسید.
سال ۲۰۱۷؛ فومو، ممنوعیت‌ها، شک و تردید
بیت کوین پس از بازگشت به 1000 دلار در ژانویه 2017، تا پایان آن سال به نزدیکی 20000 دلار افزایش یافت.
با این حال، مانند پیک تاریخی قبلی بیت کوین که 1000 دلار بود، پایداری 20000 دلار نیز عمر کوتاهی داشت و این ارز دیجیتال بیش از 60 درصد از ارزش خود را طی چند ماه از دست داد.
سال 2018 به سرعت به عنوان «زمستان کریپتو» شناخته شد و بازار بیت کوین همچنان در حال کوچک‌شدن بود و بیت کوین در دسامبر همان سال به حدود 3200 دلار رسید. عوامل مختلفی باعث سقوط قیمت بیت کوین در دسامبر ۲۰۱۷ شدند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
- نوسانات قیمتی: قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۷ به‌سرعت افزایش یافته بود و بسیاری از سرمایه‌گذاران نگران بودند که این افزایش قیمت پایدار نباشد.
- ممنوعیت خرید و فروش و معامله ارزهای دیجیتال در چین: ممنوعیت خرید و فروش و معامله ارزهای دیجیتال در چین باعث کاهش تقاضا برای ارزهای دیجیتال شد.
- شک و تردید در مورد ارزش بیت کوین: برخی از کارشناسان معتقد بودند که بیت کوین ارزش ذاتی ندارد و قیمت آن فقط به دلیل هیجان بازار افزایش یافته است. بااین‌حال، بیت کوین پس از این سقوط، به رشد خود ادامه داد و ارزشش در سال ۲۰۲۱ به ۶۸۰۰۰ دلار رسید.
مارس 2020: ویروس کرونا
چهارمین سقوط از ۵ سقوط بزرگ بیت کوین در سال ۲۰۲۰ رخ داد. تقریباً در اواسط سال ۲۰۱۹، قیمت بیت کوین شروع به افزایش کرد و در محدوده ۷۰۰۰ تا ۱۱۰۰۰ دلار معامله می‌شد، اما متأسفانه اتفاقی بسیار ناگوار کل جهان را تحت‌تأثیر قرار داد و درنتیجه آن هم قیمت بیت کوین 71 درصد ریزش داشت و از ۱۳۸۰۰ دلار به ۴۰۰۰ دلار کاهش پیدا کرد. این سقوط در پی شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضا برای دارایی‌های پرریسک، مانند بیت کوین رخ داد. از این روز به عنوان دوشنبه سیاه یاد می‌شود.
سقوط بیت کوین در سال 2022: فروپاشی ترا و FTX
پس از سال 2021 که مسلماً موفق‌ترین سال برای صنعت کریپتو بود، روزهای خوش کم کم محو شد.
این بازار نزولی اول با فروپاشی شرکت ترافورم لبز شروع شد. ترافورم یک بلاکچین بود که دارای استیبل کوین وابسته‌به دلار خود یعنی UST بود. توکن UST قرار بود ارزش 1 دلار را حفظ کند، اما دچار واقعه‌ای به نام گرداب مرگ شد. به زودی معامله‌گران اعتماد خود را به ارز دیجیتال بومی این بلاکچین، LUNA، از دست دادند و قیمت آن در نهایت 99 درصد کاهش پیدا کرد. سقوط ترا اثری دومینو وار در فضای کریپتو داشت. به‌طوریکه چندین شرکت دیگر از جمله تری‌اروز کپیتال، سلسیوس و جنسیس نیز دچار ورشکستگی شدند.
ماجرای صرافی FTX در نوامبر 2022 نیز دیگر بر کسی در فضای کریتو پوشیده‌نیست. می‌توایند کل ماجراهای آن را در ایرانیتال دنبال کنید.
تمام این‌ها مارا به امروز بازار ارزهای دیجیتال رسانده‌است. جایی که احتمالاٌ بازار در حال بهبود خود است و بیت کوین در محدوده قیمت 37 هزار دلار معامله می‌شود.
نتیجه‌گیری
هر کاهش قیمت بیت کوین از قیمت اوجش در بازار کریپتو، تقریباً یک سال به طول می‌انجامد. چنانچه این الگو را تا آخرین افت قیمتی بسط دهیم، می‌توان با احتمال بالایی گفت که نزدیک به دو سال طول می‌کشد تا قیمت بیت کوین دوباره به اوج برسد. از ۵ سقوط بزرگ بیت کوین می‌توانیم درس‌های زیادی بیاموزیم. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- بیت کوین دارایی بسیار پرنوسانی است و قیمتش می‌تواند به‌سرعت و به طور قابل‌توجهی افزایش یا کاهش یابد. این نوسانات قیمتی ممکن است برای سرمایه‌گذاران خطرناک باشند.
- شرایط اقتصادی می‌تواند بر قیمت بیت کوین تأثیر بگذارد. در زمان رکود اقتصادی، سرمایه‌گذاران ممکن است به دنبال دارایی‌های کم‌خطرتر باشند و باعث کاهش قیمت بیت کوین شوند.
- مقررات دولتی می‌تواند بر قیمت بیت کوین تأثیر بگذارد. اگر دولت‌ها خرید و فروش و معامله با بیت کوین را ممنوع اعلام کنند، قیمت آن ممکن است کاهش یابد.
- عوامل روان‌شناختی می‌تواند بر قیمت بیت کوین تأثیر بگذارد. هیجان بازار و ترس می‌تواند باعث افزایش یا کاهش قیمت بیت کوین شود.
اما به مهم‌ترین نکته یا درسی که باید دراین‌بین توجه داشته باشیم، این است که اگر از دور به تاریخ بازار کریپتو نگاه کنیم، در نهایت خواهیم دید که به مرورزمان از عمق این سقوط‌ها کاسته‌شده و خطراتی که بیت کوین را تهدید می‌کنند، بی‌اثر‌تر می‌شوند. شما درباره این ۵ سقوط بزرگ بیت کوین چه دیدگاهی دارید؟
