ارزهای دیجیتال بلاکچین‌های مختلف قابلیت این را دارند که به صورت رپد شده یا توکنیزه دربیایند تا در بلاکچینی دیگر یا در محیط خاصی که بومی آن نیستند قابل استفاده باشند.
رپد توکن چیست؟
در لغت کلمه رپد (Wrapped) به معنای پیچیده‌شده در میان چیزی، پوشانده‌شده و یا پنهان شده‌است. اما از آن‌جایی که عبارت Wrapped Token جاافتاده و رایج‌تر است و تقریبا معادل فارسی ندارد که مفهوم دقیق را برساند، در فارسی هم به آن رپد توکن می‌گوییم.
در واقع به این دلیل به آن‌ها رپد توکن می‌گویند که دارایی اصلی، در یک پوشش یا به عبارتی در یک صندوق دیجیتال (Digital Vault) نگهداری می‌شود. سیستم این صندوق دیجیتال طوری است که افرادی که اجازه دسترسی ندارند، نمی‌توانند داده‌های موجود در خزانه را ببینند و تنها افرادی که باید در هر مرحله روی دارایی‌های موجود در این خزانه نظارت داشته باشند، به آن دسترسی دارند.
رپد توکن نوعی ارز دیجیتال یا دارایی دیجیتال است که توسط یک کوین یا دارایی دیگر پشتیبانی می‌شود، که اغلب بومی یک بلاکچین یا شبکه خاص است.
اما اهمیت چنین توکن‌هایی در چیست؟
رپد توکن‌ها به‌ویژه برای کاربردهای میان بلاکچینی و برنامه‌های فضای مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) مفید هستند. آن‌ها کاربران را قادر می سازند تا از ویژگی‌ها و خدمات مختلف ارائه‌شده در چندین بلاکچین استفاده کنند و به دارایی‌های یک بلاکچین اجازه می دهند تا به راحتی بر روی دیگری استفاده شوند.
بسته‌به کاربرد دقیق و مکانیسم رپدشدن، این نوع توکن‌ها می‌توانند طیف گسترده ای از دارایی‌ها، از جمله ارزهای دیجیتال، استیبل کوین‌ها و حتی توکن‌های غیر مثلی (NFT) را شامل شوند.
به عنوان مثال، رپد بیت کوین (wBTC) در شبکه اتریوم یک نمونه شناخته‌شده‌ای از رپد توکن‌ها است. بنابراین وقتی می‌خواهیم بیت کوین را وارد شبکه اتریوم کنیم، اول باید رپد توکن آن را تولید کنیم یا آن را توکنیزه کنیم. حتماً می‌پرسید توکنیزه کردن یعنی چه؟ توکنیزه کردن یا تبدیل به توکن کردن، یعنی بتوانید هر چیزی را به یک توکن رمزنگاری‌شده تبدیل کنید. پس WBTC یا Wrapped Bitcoin واقعاً بیت کوین نیست، بلکه نماینده بیت کوین یا بیت کوین توکنیزه‌شده‌است و ارزش آن با توجه به قیمت بیت کوین معادلسازی یا Peg می‌شود. این ویژگی کاربران را قادر می سازد تا با پروتکل‌های DeFi مبتنی بر اتریوم و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) ارتباط برقرار کنند و در عین حال ارزش و ویژگی‌های ذاتی بیت کوین را برای خود حفظ کنند.
نحوه ساخت رپد توکن چگونه است؟
ساخت یک رپد توکن دو مرحله اصلی دارد که عبارتند از:
قفل‌کردن دارایی
مقدار مشخصی از کوین بومی یک بلاکچین (مانند اتریوم) در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شود تا یک رپد توکن تولید شود. ارزش این توکن معادل ارز دیجیتال اصلی اولیه است. یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) یا یک نهاد مورد اعتماد معمولاً این فرآیند قفل‌شدن را زیر نظر دارد. برای ایجاد رپد توکن‌ها، از کوین بومی قفل‌شده به عنوان وثیقه استفاده می‌شود.
برای پس‌گرفتن ارز دیجیتالی که به عنوان وثیقه قفل شده‌است، کافی است کاربر یک درخواست برای‌سوزاندن توکن رپد ارسال کند.
عرضه رپد توکن
پس از قفل‌شدن ارز دیجیتال اصلی، معادل تعداد آن رپد توکن ایجاد یا در یک بلاکچین منتشر می‌شود (به عنوان مثال، یک نسخه رپد از بیت کوین یعنی wBTC در بلاکچین اتریوم عرضه می‌شود). در بلاکچین دوم، این توکن‌های رپدشده، که به منزله مالکیت سکه بومی قفل‌شده هستند، می‌توانند آزادانه توسط کاربر خریدوفروش شوند.
انواع رپد توکن‌ها
رپد توکن‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در هماهنگی با تنظیمات یک بلاکچین خاص عمل کنند و امکان ادغام بسیاری از دارایی‌ها را در یک اکوسیستم واحد فراهم کنند.
رپد بیت کوین، یکی از انواع توکن‌های رپد، مثال بارزی است. این توکن دارندگان بیت کوین را قادر می‌سازد تا از دارایی‌های خود در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز اتریوم و پلتفرم‌های دیفای استفاده کنند.
شبکه اتریوم به طور مشابه از طریق رپد اتر (wETH) کارآمدتر می شود که معاملات و تعاملات قرارداد هوشمند را تسهیل می‌کند. به طور مشابه، استیبل‌کوین‌ها را می‌توان به راحتی در چندین اکوسیستم بلاکچین استفاده کرد، زیرا معادل‌های رپدشده‌ای از استیبل کوین‌ها، مانند تتر (USDT)، USD Coin (USDC) و Dai (DAI) وجود دارد.
به‌علاوه، برخی از بلاکچینها رپد توکن‌های خود را میزبانی می‌کنند، مانند بی‌ان‌بی اسمارت چین (BNB Smart Chain) و پالیگان، که سازگاری بین بلاکچینی را تقویت‌کرده و انواع موارد استفاده غیرمتمرکز را ممکن می‌سازد.
در اکوسیستم ارزهای دیجیتال که در حال تغییر دائمی و آپدیت‌های جدیدی هستند، این توکن‌ها نقش مهمی در پرکردن شکاف بین شبکه‌های بلاکچین، بهبود نقدینگی، تقویت قابلیت همکاری و گسترش دسترسی دارند.
مزایای رپد توکن
در دنیای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین، رپد توکن‌ها مزایای مختلفی را ارائه می‌کنند. در مرحله اول، آن‌ها قابلیت همکاری متقابل بین بلاکچینی را ترویج می‌کنند. و امکان ادغام یکپارچه دارایی‌های بسیاری از بلاکچینها را در یک اکوسیستم خاص فراهم می‌کنند. این امر دسترسی کاربران به انواع بیشتری از دارایی‌ها را می دهد و نیز نقدینگی را بهبود می‌بخشد.
ثانیاً، یک رپد توکن می‌تواند ادغام دارایی‌ها را فراهم کند. به عنوان مثال، wBTC را می توان برای ادغام بیت کوین در اکوسیستم دیفای اتریوم استفاده کرد. آن‌ها همچنین تعاملات با یک دارایی را استاندارد و ساده می‌کنند و استفاده از آن‌ها را ساده تر می‌کنند.
علاوه بر این، رپد توکن‌ها با قدرت‌دهی بیشتر به کاربران بر دارایی‌هایشان، غیرمتمرکزسازی را تشویق می‌کنند. کاربرد، دسترسی و سازگاری دارایی‌های دیجیتال به طور قابل توجهی توسط این توکن‌ها در انواع شبکه‌های بلاکچین افزایش می‌یابد و اقتصاد ارز دیجیتال مرتبط‌تر و پویاتر را تشویق می‌کند.
محدودیت‌های رپد توکن‌ها
رپد توکن علی‌رغم نقش آن در اتصال اکوسیستم‌های بلاکچین به یکدیگر و افزایش کارکردپذیری دارای محدودیت‌هایی از جمله ریسک‌های متمرکزشدن، پیچیدگی استفاده از آن، نگرانی‌های نظارتی و سازگاری محدود دارایی‌ها نیز می‌باشد.
رپد توکن‌ها با وجود مزایای فراوانی که دارند، دارای معایبی هم هستند. به عنوان مثال، برای مرحله قفل‌کردن و نگهداری از دارایی‌های اصلی نیاز به وجود یک نهاد متولی است. این امر سوالاتی در مورد متمرکزسازی و ریسک طرف مقابل ایجاد می‌کند. اگر متولی مشکلاتی را تجربه کند، ممکن است ارزش و سودمندی رپد توکن نیز تحت تأثیر قرار گیرد.
علاوه بر این، برخی از کاربران ممکن است به دلیل پیچیدگی و هزینه بالقوه برای رپد و آن‌رپد کردن توکن‌ها نسبت به استفاده از آن‌ها تمایلی نشان ندهند. علاوه بر این، تکیه بر پل‌ها و پروتکل های دیگر برای رپد کردن توکن‌ها، خطرات امنیتی بالقوه ای را به همراه دارد. و ممکن است نیاز به اعتماد در سیستم‌های شخص ثالث داشته باشد.
باید افزود همه دارایی‌ها را نمی‌توان به راحتی به‌صورت رپد درآورد. این موضوع تنوع دارایی‌هایی را که می‌توان در بلاکچین‌های مختلف استفاده کرد محدود می‌کند. و بالاخره مورد آخر که کم اهمیت‌تر از بقیه نیست اینکه مسائل نظارتی مربوط به رپد توکن‌ها ممکن است منجر به ابهام قانونی شود که ممکن است بر پذیرش و استفاده از آن‌ها تأثیر بگذارد.
با وجود این معایب، رپد توکن‌ها همچنان برای اتصال بلاکچین‌های مختلف و افزایش کاربرد دارایی‌ها حیاتی هستند. اما کاربران باید در هنگام استفاده از آن‌ها محتاط و آگاه باشند.
منبع cointelegraph.com
