بیتکوین (به انگلیسی: Bitcoin) (به اختصار: BTC؛ نماد: ₿) همان پول مجازی است که قرار است جایگزین سیستم بانکداری شود. شما به وسیله‌ی بیت کوین می‌توانید به مبادلات ارزی، سرمایه‌گذاری، خرید و فروش محصولات و همچنین کسب درآمد بپردازید.
بیت کوین، انقلابی در سیستم‌های پرداخت ایجاد کرده‌است
بیت کوین از شبکه همتا به همتا استفاده می‌کند. به بیان ساده، یک شبکه همتا به همتا (P2P) هنگامی تشکیل می‌شود که دو یا چند کامپیوتر، به یکدیگر متصل می‌شوند و منابع و داده‌های مختلف را با هم به اشتراک می‌گذارند. در شبکه همتا به همتا هیچ مدیریت مرکزی وجود ندارد. در بلاکچین بیت کوین، مدیریت تراکنش‌ها و عرضه بیت کوین به صورت جمعی توسط شبکه انجام می‌شود. این ارز دیجیتال منبع باز است و به گونه‌ای طراحی‌شده که هیچ کس مالک آن نیست. همچنین همه می‌توانند آن را بخرند. بیت کوین با ویژگی‌های منحصر به فرد خود انقلابی در سیستم‌های پرداختی به وجود آورده‌است. اما این ویژگی‌ها چیست؟
ویژگی‌های بیت کوین چیست؟
بیت کوین غیرمتمرکز است. در مدل غیرمتمرکز برای انتقال پول دیگر نیازی به واسطه‌ای مثل بانک ندارید. برای مثال، زمانی که شما می‌خواهید برای کسی پول انتقال دهید، ابتدا نیاز به یک حساب بانکی دارید. برای ایجاد حساب شما در ابتدا باید در بانک احراز هویت شوید. در صورتی که شرایط لازم را دارا باشید اجازه بازکردن حساب را خواهید داشت. پس از ایجاد حساب، پول در ابتدا به بانک ریخته می‌شود و سپس آن فرد دیگر می‌تواند پول را برداشت کند. اگر فرضا بانک بخواهد از این انتقال جلوگیری کند، توانایی آن را دارد چون تمامی حساب‌ها در اختیار یک سیستم مدیریتی است و توسط آنها کنترل می‌شود.
اما در انتقال بیتکوین، وضعیت فرق می‌کند. شما برای ایجاد یک کیف پول دیجیتال غیرمتمرکز نیازی به ارائه اطلاعات خود ندارید؛ همچنین مبلغ ارسال شده بدون نیاز به واسطه بلافاصله در کیف پول دیجیتال فرد مورد نظر می‌نشیند. در مدل غیرمتمرکز کسی اختیار و کنترل سرمایه شما را ندارد. این شمایید که مالک حقیقی پول خود هستید.
این بارزترین ویژگی بیتکوین است. با این ارز دیجیتال شما نیاز به تایید هیچ واسطه‌ای ندارید و از این رو نقل و انتقالات با سرعت بیشتری انجام خواهد گرفت. امنیت اطلاعات و محرمانه ماندن هویت کاربران، حذف کارمزدها دیگر کارکردهای بیت کوین است.
چه چیزی به بیت کوین ارزش می دهد؟
ارزش بیت کوین به دو عامل بستگی دارد که این دو مورد نیز به هم دیگر وابسته‌اند:
۱. ویژگی‌های آن
۲. اثرات شبکه‌ای آن
هنگامی که یک شبکه رشد می‌کند، کاربرد آن نیز افزایش می‌یابد. مثال کلاسیک آن شبکه تلفن است. وقتی فقط چند نفر در شبکه وجود دارند که می‌توانند از تلفن استفاده کنند، به سختی می‌توان گفت چنین شبکه‌ای ارزشمند است. اما زمانی که بتوانیم با هرکسی که بخواهیم تماس برقرار کنیم، چنین شبکه‌ای ارزشمند خواهد شد. در مورد شبکه‌های مالی هم همینطور است.
مقایسه بیت کوین با طلا
بیت کوین اغلب با طلا مقایسه می‌شود زیرا ویژگی های مشابهی دارد. برای مثال: کمیاب است: با توجه به عرضه محدود آن همواره تنها 21 میلیون بیت کوین در جهان وجود خواهد داشت. قابل انتقال و تبدیل است: ارسال هر مقدار بیت کوین به هر فردی در هر کجا تنها در چند دقیقه انجام می‌شود. همچنین می‌توان هر لحظه آن را به یک ارز فیات مانند دلار تبدیل کرد. اثرات شبکه‌ای قوی‌تری دارد: اگرچه بیت کوین برای اولین بار در سال 2009 شروع به کار کرد، اما تعداد افرادی که بیت کوین دارند از سال 2009 تا 2023 به بیش از 100 میلیون نفر رسیده‌است.
با این حال، تعداد خریداران طلا، از سال 2009 تاکنون تغییر چندان زیادی نکرده و نسبتا ثابت باقی مانده‌است. باید دید که شبکه بیتکوین چقدر گسترده خواهد شد. در سال 2009 هر اونس طلا 1000 دلار قیمت داشت و ارزش بازار آن برابر با 11 تریلیون دلار بود. هم اکنون در سال 2023 ارزش بازار طلا ۱۳ تریلیون دلار است و هر اونس آن 2000 دلار قیمت دارد، درحالی که بیتکوین با ارزش بازاری بالغ بر 5 تریلیون دلار هر واحد آن در زمان نگارش مقاله، تقریبا 30 الی 31 هزار دلار ارزش دارد.
گفته می‌شود هولدرهای این ارز دیجیتال اگر به تعداد خریداران طلا برسد، ارزش هر واحد بیتکوین حدود پانصدهزار دلار خواهد شد.
بیت کوین دارای دفتر کل غیرمتمرکز است
یک دفتر کل غیرمتمرکز اطلاعاتی در مورد یک تراکنش و کاربر را ارائه می‌دهد. همه چیز در یک فضای باز و به هم پیوسته اتفاق می‌افتد. چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد. در بلاکچین عمومی این ارز دیجیتال، مردم می‌توانند ببینند که واقعاً چه نقل و انتقالاتی اتفاق افتاده‌است.
بلاکچین تمام اطلاعات را در یک دفتر کل ذخیره می‌کند. هر کاربر در شبکه “نود” (NODE) نامیده می‌شود که یک نسخه از دفتر کل به‌روزشده را در اختیار دارد. تراکنش‌های کاربران باید توسط نودها تأیید شوند. ضمنا هرکسی می تواند در شبکه به عنوان نود فعالیت کند. به دفتر کل بیت کوین فقط می‌توان تراکنش‌های جدید را اضافه کرد. به عبارت دیگر، داده‌ها فقط می‌توانند اضافه شوند، نمی‌توان آنها را ویرایش یا کم کرد.
بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست؟ 6 ویژگی کلیدی که باید در مورد آن بدانید
خالق بیت کوین کیست؟
بیتکوین توسط فردی ناشناس با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» ایجاد شدهاست. هیچ‌کس نمی‌داند که ناکاموتو کیست و یا اینکه این نام، اسم یک نفر است یا یک گروه. تاکنون حدس‌وگمان‌های زیادی درباره هویت ناکاموتو مطرح شده؛ اما هیچ یک از این فرضیه‌ها ثابت نشده و هویت سازنده بیت کوین همواره یک راز باقی مانده‌است. شاید دلیل این امر را بتوان در وایت پیپر (Whitepaper) این ارز دیجیتال پیدا کرد. وایت پیپر یا معرفی نامه کسب و کار، مقاله‌ای چندین صفحه‌ای است که در آن یک شرکت با طرح یک مساله، راه حل‌هایی به منظور حل آن ارائه می‌کند. وایت پیپر به سوالاتی مانند این پروژه در مورد چیست؟ مشکل و یا نیازی که پروژه برای حل آن به‌وجود آمده است چیست؟ پاسخ می‌دهد.
بیتکوین در زمان عرضه، پروژه‌ای بود که ماهیتی غیر متمرکز داشت. یعنی دارایی که قرار نبود کسی مالک و رئيس آن باشد. از این رو ساتوشی ناکاموتو باید همیشه ناشناس باقی بماند چون درواقع جهان نیازی به دانستن هویت وی ندارد.
آیا بیت کوین قانونی است؟
نگهداری بیتکوین در اکثر کشورها، از جمله تمام دولت‌های دموکراسی غربی، که در آن آزادی بیان وجود دارد، کاملاً قانونی است. با این حال برخی از کشورها تلاش کرده‌اند استفاده از بیتکوین را ممنوع کنند، اما به دلیل ماهیت غیرمتمرکز بیتکوین، اعمال ممنوعیت کامل عملا غیرممکن است.
آیا می‌توان بیت کوین را دزدید؟
با رعایت چند اقدام ساده، می‌توان بیت‌‌کوین‌ها را در شرایط امنی نگه داشت. اکثر مواقع سرقت بیتکوین با کلاهبرداری‌ها یا در حمله‌های هکری به پروتکل‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال ممکن می‌شود. با دانستن چند نکته ساده در مورد کیف پول‌های ارز دیجیتال که در این مقاله گفته‌شده می‌توان از خطر کلاهبرداری یا حمله هکری تا حد ممکن جلوگیری کرد.
یکی از تهدیدهای همیشگی برای شبکه‌های بلاکچینی و همینطور بیت کوین حمله ۵۱ درصدی بوده‌است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که گروهی از نودهای شبکه، بیش از ۵۰ درصد از توان محاسباتی شبکه بیتکوین را در اختیار بگیرند. هزینه انجام چنین حمله‌ای عمدتا زیاد است و بسیاری اعتقاد دارند که کسی حاضر به پرداخت آن نیست؛ زیرا پس از وقوع چنین حمله‌ای حتما قیمت بیتکوین ریزش خواهد کرد و در نتیجه این کار فاقد توجیه اقتصادی خواهد بود.
آیا ممکن است اشکالی در کد بیت کوین به وجود بیاید؟
در گذشته باگ‌هایی در شبکه این ارز دیجیتال پیدا شدهاست، اما هرگز مشکلات بزرگی ایجاد نکرده که غیرقابل حل باشد. کد بیتکوین به دلیل منبع باز بودن آن به طور مداوم بررسی می‌شود اما تاکنون هیچ تلاشی از جانب هکرها موفقیت آمیز نبوده‌است.
بیت کوین چگونه تولید می‌شود؟
استخراج یا ماینینگ شروع فرایند تولید بیتکوین است. استخراج‌کننده‌ها یا ماینرها کسانی هستند که امنیت شبکه بیتکوین را تأمین و تراکنش‌ها را در شبکه بلاکچینی ثبت می‌کنند. تراکنش‌ها در «بلاک» یا زنجیره ثبت و وارد بلاکچین یا همان پایگاه داده بیتکوین می‌شوند. هر وقت ماینری موفق شود یک بلاک را استخراج کند، مقداری بیت کوین جدید تولید می‌شود و سیستم آن را به‌عنوان پاداش به ماینر اعطا می‌کند. به این ترتیب بیت کوین‌های جدید تولید می‌شوند. پاداش استخراج هر بلاک در ابتدا فقط ۵۰ بیت کوین بود؛ اما این میزان بر‌اساس قوانین بیت کوین هر چهار سال یک بار نصف می‌شود.
به فرایند نصف‌شدن پاداش استخراج بلاک هاوینگ (Halving) نیز می‌گویند. در‌حال‌حاضر، پاداش هر بلاک ۶٫۲۵ بیت کوین است؛ یعنی تاکنون ۳ رویداد هاوینگ اتفاق افتاده‌است. جالب است بدانید که تقریباً هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌شود چرا که قوانین بیت کوین به‌گونه‌ای تنظیم شده که مدت‌زمان استخراج بلاک همیشه در همین حدود باقی بماند.
پس از استخراج همه بیت کوین‌ها، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
وقتی استخراج ۲۱ میلیون واحد بیتکوین تمام شد، تنها منبع درآمد ماینرها از طریق کارمزد تراکنش‌ها خواهد بود. در آن زمان، مقدار کارمزد و قیمت بیت.کوین در بازار تعیین می‌کند که آیا فعالیت به‌عنوان ماینر سودآور خواهد بود یا خیر.
درآمدزایی از طریق انجام معاملات
بیتکوین یک دارایی نوسان‌پذیر است. از این رو با دانستن مفاهیمی مانند تحلیل تکنیکال و فاندامنتال می‌توان تا حدودی روند حرکت قیمت بیتکوین به سمت سعودی و یا نزولی را کشف کرد. تریدرهای بسیاری با یادگیری این مفاهیم و همچنین با تمرین و ممارست موفق شده‌اند به سودهای خوبی دست یابند. با این حال به دلیل ماهیت نوسانی بیت کوین و بازار ارزهای دیجیتال، انجام معاملات در این حوزه همواره با خطراتی همراه بوده‌است.
سخن پایانی
شما در این مقاله به زبان ساده آموختید که بیتکوین چیست. این ارز دیجیتال برای رسیدن به جایگاهی که امروز دارد، چالش‌های متعددی را پشت سر گذاشته است. هیچ دولت، شخص یا سازمانی این ارز دیجیتال را کنترل نمی‌کند و نمی‌تواند در عرضه آن اختلال ایجاد کند. پادشاه ارزهای دیجیتال برای رسیدن به هدفی که دارد، یعنی پول دیجیتال غیرمتمرکز در اختیار مردم، هنوز راهی بسیار طولانی در پیش دارد.
