فناوری بلاکچین کم و بیش در حال تصرف دنیای دیجیتال است. اعتقاد بر این است که این فناوری به زودی در تمامی صنایع حال حاضر نفوذ پیدا می‌کند، از این رو شاید بد نباشد در مورد این فناوری و تمام ویژگی‌های آن بیشتر بدانیم.
فناوری بلاکچین چیست؟
بیایید با اساسی‌ترین سوال شروع کنیم؛ تعریف دقیق فناوری بلاکچین چیست؟ به طور خلاصه، فناوری بلاکچین یک سیستم دفتر کل توزیع شده‌است که منجر به شفافیت و یکپارچگی اطلاعات، چه مالی و غیره، می‌شود. چندین بلاک (block) یا حلقه‌های یک زنجیر را تصور کنید که به هم متصل شده‌اند. در فناوری بلاکچین تمام بلاک‌ها به بلاک قبل از خود و بلاک بعدی پیوند داده‌می‌شوند. علاوه بر این، تمام بلاک‌های موجود در زنجیره حاوی نوعی داده هستند. هر بلاک دارای یک شناسه هش رمزنگاری‌شده به همراه اطلاعات تراکنش‌های مالی خواهد بود. این، تعریفی کلی از فناوری بلاکچین است. این فناوری را می‌توانید مانند پایگاه داده‌ای در نظر بگیرید که اطلاعات را به روشی منحصر به فرد ذخیره می‌کند.
با این حال پایگاه داده دارای ضعف‌هایی است که بلاکچین آن‌ها را پوشش می‌دهد. برای مثال، در یک بستر بلاکچینی هیچ‌گاه اطلاعات قبلی دچار تغییر نخواهد شد. هر داده‌ای که وارد این زنجیره می‌شود قابل تغییر و یا حذف‌شدن نیست. واقعیت مهم دیگر این است که فناوری بلاکچین یک شبکه همتا به همتا (P2P) است. یعنی هیچ فرد خاصی اطلاعات شما را مدیریت نمی‌کند. یکی از مزایای شبکه‌های P2P این است که این نوع شبکه‌ها به ندرت از دسترس خارج می‌شوند. اگر یکی از بخش‌های شبکه‌های همتا به همتا از دسترس خارج شود، سایر بخش‌های شبکه به فعالیت خود ادامه می‌دهند. به همین دلیل احتمال از دسترس خارج‌شدن این شبکه‌ها بسیار پایین است.
بلاکچین چگونه کار می کند؟
بلاکچین تمام اطلاعات را در یک سیستم دفتر کل ذخیره می‌کند. سابقا از این فناوری فقط برای تراکنش‌های ارز دیجیتال استفاده می‌شد، اما اکنون در صنایع دیگر نیز استفاده می‌شود. هر کاربر در شبکه “نود” (NODE) نامیده می‌شود که یک نسخه از دفتر کل به‌روزشده را در اختیار دارد. جالب است بدانید در شبکه‌های مختلف بلاکچینی ارتباط نودها با هم دیگر متفاوت است.
هنگامی که یک کاربر برای انجام یک تراکنش در شبکه درخواست می‌کند، او دو کلید عمومی و خصوصی دریافت می‌کند. انجام معاملات تنها با کلیدهای خصوصی ممکن است. اما برای برای پیداکردن شخصی که می‌خواهید برای او پول بفرستید، نیاز به کلید عمومی او دارید. باید اشاره داشت همه چیز در این بلاک‌ها برای ارتقای امنیت وجوه شما رمزگذاری شده‌است. پس از آن که تراکنش شما ارسال شد، حال برای تایید آن به نودها نیاز دارید. نودها با تاییدیه‌های خود ثابت می‌کنند اطلاعاتی که شما وارد کرده‌اید معتبر است. هنگامی که بلاک شما تأیید شد، در همان زمان، تراکنشی که انجام دادید نیز اجرا خواهد شد. اکنون یک بلاک با تمامی اطلاعات تراکنش شما ایجاد شده‌است.
بیشتر بخوانید: گواهی اثبات سهام چیست؟
انواع مختلف بلاکچین
بلاکچین‌های عمومی
بلاکچین‌ها انواع مختلفی دارند. یکی از آن‌ها بلاکچین عمومی است. چنین شبکه بلاکچینی کاملاً برای همه باز و اطلاعات آن مشهود است. هر کسی حق دارد دفتر کل توزیع شده یا همان اطلاعات بلاکچین را داشته باشد و به عنوان نود عمل کند. هر کسی می‌تواند تصمیم بگیرد که یک بلاک جدید به زنجیره اضافه شود یا خیر. البته گفتنی است در صورت تایید اطلاعات اشتباه، نودها ملزم به پرداخت جریمه خواهند شد. یکی از پیشروترین شبکه‌های بلاکچین عمومی بیت کوین است. اتریوم، دش، دوج کوین، لایت کوین و مونرو نیز سایرشبکه‌های بلاکچین عمومی معروف هستند.
بلاکچین‌های فدرال
یکی دیگر از انواع این فناوری، بلاکچین فدرال است که به آن بلاکچین کنسرسیوم نیز می‌گویند. در این نوع بلاکچین هیچکس به دفتر کل و هر نوع فرآیند تأیید تراکنش دسترسی ندارد. هیچکس حق مشاهده اطلاعات این بلاکچین را ندارد. درواقع بلاکچین‌های فدرال توسط گروهی از مدیران اداره می‌شوند. حریم خصوصی تراکنش‌های این بلاکچین طبعا از نوع عمومی آن بهتر است. اطلاعات در این شبکه‌ها با دقت بسیاری ثبت می‌شوند. حتی مقیاس‌پذیری در این نوع شبکه‌ها نیز بالاتر است. مدیران همه فرآیندهای رای‌گیری را کنترل می‌کنند. بخش‌های بانکی که از فناوری بلاکچین برخوردارند از بلاکچین فدرال استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: مقیاس پذیری چیست؟
بلاکچین‌های خصوصی
می‌توان گفت که تفاوت اصلی بین بلاکچین خصوصی و فدرال این است که به جای گروهی از مدیران، تنها یک شرکت فرآیند شبکه بلاکچین خصوصی را کنترل می‌کند. کاربران عادی به اطلاعات این شبکه مانند حسابرسی و مدیریت پایگاه داده دسترسی ندارند. با این حال شرکت‌های مختلف می‌توانند با کسب مجوز به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند. آن‌ها همچنین با طی کردن یکسری فرایند، می‌توانند مانند نودها تراکنش‌ها را تایید کنند. اما مواردی وجود دارد که مردم هم فرصت حسابرسی را پیدا کنند.
شش ویژگی یک شبکه بلاکچینی:
تغییر ناپذیری
تغییرناپذیری یکی از ویژگی‌های برتر بلاکچین است که به ما اطمینان می‌دهد اطلاعاتمان به همان شکلی که هست باقی می‌ماند. اما چگونه اطلاعات ثابت باقی می‌مانند؟ اکوسیستم بلاکچین به جای تکیه بر یک نظام مدیریتی که بر همه داده‌ها تسلط دارد (مانند بانک‌ها) از طریق مجموعه‌ای از نودها تغییر ناپذیری را تضمین می‌کند. هر نود بر روی سیستم خود یک کپی از دفتر کل توزیع‌شده دارد. آن‌ها باید اعتبار یک تراکنش را تایید کنند. این امر باعث شفافیت تراکنش‌ها و جلوگیری از فساد اقتصادی می‌شود.
غیرمتمرکز بودن
یک ساختار غیرمتمرکز به مردم عادی، امکان تسلط بر دارایی‌هایشان را باز می‌گرداند. غیرمتمرکز بودن یعنی هیچ مرجع قانونی یا شخص واحدی کنترل دارایی‌های مردم را در اختیار ندارد. با کمک این فناوری، کاربران با استفاده از کلیدهای خصوصی خود، کنترل مستقیمی بر ارزهای دیجیتال خود، اسناد مهم، قراردادها و یا سایر موارد را خواهند داشت.
امنیت بسیار
با نبود یک مدیر مرکزی، هیچ کس نمی‌تواند به سادگی هر یک از ویژگی‌های یک شبکه بلاکچینی را به نفع خود تغییر دهد. رمزگذاری در هر تراکنش و استفاده از کلیدهای خصوصی امر دیگری است که امنیت این اکوسیستم را تضمین می‌کند.
دفتر کل توزیع شده
معمولاً یک دفتر کل، اطلاعاتی در مورد یک تراکنش و کاربر را ارائه می‌دهد. همه چیز در یک فضای باز و به هم پیوسته اتفاق می‌افتد. چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد. اگرچه این موضوع در مورد بلاکچین‌های خصوصی یا فدرال کمی متفاوت است. اما در بلاکچین‌های عمومی مردم می‌توانند ببینند که واقعاً چه نقل و انتقالاتی اتفاق افتاده‌است.
رای‌گیری
به عبارت ساده، برای تایید یک تراکنش به رای مثبت نودها نیاز دارید. در این سیستم رای با اکثریت است و اقلیت باید از آن حمایت کنند. هرروزه میلیون‌ها نود در حال تایید یک تراکنش هستند. این موضوع هم سرعت تایید تراکنش‌ها را بالا می‌برد و هم برای اجرای روان یک سیستم کاملا ضروری است.
سرعت بالای انجام تراکنش‌ها
سیستم‌های بانکداری برای انجام تراکنش‌های بزرگ و بین المللی بسیار کند هستند. گاهی اوقات پردازش یک تراکنش ممکن است چند روز طول بکشد. بلاکچین در مقایسه با سیستم‌های بانکداری تسویه حساب‌های سریع‌تری انجام می‌دهند. به این ترتیب کاربران می‌توانند مبلغ مدنظر خود را در زمان کمتری به مقصد برسانند.
سخن پایانی
فناوری بلاکچین مانند تبلیغات نیست که مردم پس از چند روز فراموش کنند. با وجود تعداد بسیار زیاد شرکت‌ها، صرافی‌های ارز دیجیتال و حمایت سازمان‌های بزرگ بین المللی می‌توانیم با خیال راحت بگوییم که این حوزه پایدار خواهد ماند. بلاکچین با تمام ویژگی‌هایش روی صنعت اینترنت تاثیر بسزایی گذاشته‌است. اگرچه استفاده از این فناوری بحث‌های بسیاری بین مقامات کشورهای مختلف راه‌انداخته است، با این حال اگر مردم مزایای آن را درک کنند و آن را بپذیرند می‌توانند آینده درخشان‌تری برای همه بسازند. ناگفته نماند به عقیده بسیاری از روشنفکران و مدیران ارشد فناوری، بلاکچین می‌تواند دنیا را تغییر دهد.
