در سال 1952 هری مارکوویتز، استعدادی فوق العاده درخشان و اقتصاددان جوان در مجلهٔ ژورنال آف فایننس (Journal of Finance) در مقالهٔ خود اینطور نوشت: “تنوع هم باید رعایت شده و هم معقول است. یک قاعدهٔ رفتاری که متضمن برتری تنوع نیست، نباید نه به عنوان یک فرضیه و نه به عنوان یک اصل قبول شود.”
این مقاله که باعث شد به خاطرش در سال 1990 جایزهٔ نوبل را کسب کند، پایه و اساس “نظریهٔ پرتفوی مدرن”، یک چارچوب ریاضی برای انتخاب مناسب مجموعه‌ای از دارایی‌ها را بنا نهاد.
این نظریهٔ بر این اساس است که یک سرمایه‌گذار منطقی باید بازده خود را نسبت به ریسکی (نوسانات بازدهی) که بر عهده می‌گیرد حداکثر کند. در ادامه این نظریه معتقد است که به طور طبیعی، دارایی‌هایی با بازدهی بالا و قابل اعتماد باید در یک پرتفوی منطقی قرار بگیرند. اما نبوغ آقای مارکوویتز در نشان دادن این بود که “تنوع” می‌تواند بدون از بین بردن بازده، نوسانات را کاهش دهد. در واقع “تنوع” نسخهٔ مالی عبارت “یک دست صدا نداره” است.
یک سرمایه‌گذار که به دنبال بازدهی بالا بدون نوسانات زیاد است، ممکن است به سمت ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین نرود، زیرا ارزش اغلب ارزهای دیجیتال مدام در حال کم و زیاد شدن است. اما بینش آقای مارکوویتز این بود که لزوماً خطرپذیری یک دارایی به همان اندازه که به نوسان کل پرتفو کمک می‌کند، نباید برای یک سرمایه‌گذار مهم باشد و این در درجهٔ اول مربوط به همبستگی بین تمام دارایی‌های موجود در آن است.
یک سرمایه‌گذار که دارای دو دارایی کم مرتبط یا غیرمرتبط است، می‌تواند خیالش تاحدودی راحت باشد که اگر یکی ارزش خود را از دست بدهد، دیگری ممکن است جایگاه و ارزش خود را حفظ کند. برای مثال ترکیب دارایی‌های یک سرمایه گذار معقول و منطقی به این صورت است: شاخص‌های بورس کشورهای مختلف، اوراق قرضه، صندوق املاک و مستغلات عرضهٔ عمومی شده و شاید یک فلز گرانبها مانند طلا.
دارایی‌هایی که بیشترین سودها را به همراه دارند، سهام بورسی و املاک و مستغلات، همچنین تمایل دارند همزمان در یک جهت حرکت کنند. همبستگی بین سهام و اوراق قرضه ضعیف است (در حدود بین 0.2 تا 0.3 در ده سال گذشته) که این امر باعث ایجاد تنوع می‌شود، اما اوراق قرضه در زمینهٔ سوددهی ضعیف عمل می‌کنند و کم بازده هستند. سرمایه‌گذاران می‌توانند با افزودن اوراق قرضه به پرتفوی خود، نوسانات را کاهش دهند، اما باید انتظار بازدهی کمتری را نیز داشته باشند.
اینجا جایی است که بیت کوین دارای برتری است و پا به میدان می‌گذارد. این ارز دیجیتال ممکن است از لحاظ قیمتی پر نوسان باشد، اما در طول عمر کوتاه خود متوسط بازده بالایی نیز داشته است. همچنین نکتهٔ مهم این است که مستقل از سایر دارایی‌ها نیز حرکت می‌کند و از سال 2018 همبستگی بین بیت کوین و بازار بورس همهٔ کشورها بین 0.2 تا 0.3 بوده است.
در بازه‌های زمانی طولانی‌تر، همبستگی بیت کوین حتی ضعیف‌تر هم بوده است و همبستگی آن با املاک و اوراق قرضه به یک میزان ضعیف است. این امر باعث می‌شود تا بیت کوین منبع بالقوه‌ای برای ایجاد تنوع در پرتفو باشد.
این موضوع بیانگر دلیل جذابیت بیت کوین برای برخی از سرمایه‌گذاران بزرگ می‌باشد. پل تودور جونز، یک مدیر صندوق پوشش ریسک، گفته است که قصد دارد حدود 5 درصد از سبد سهام (پرتفو) خود را به شکل بیت کوین در بیاورد و این کار برای ساخت پرتفویی بسیار متنوع به نظر منطقی می‌رسد.
در چهار دوره زمانی در طول یک دههٔ گذشته که باتن وود به طور تصادفی برای بررسی انتخاب کرد، یک پرتفوی ایده‌آل دارای حداقل 1 تا 5 درصد بیت کوین بود.
این تنها به این دلیل نیست که ارزهای دیجیتال اخیراً مورد توجه قرار گرفته و انفجار قیمتی داشته‌اند، بلکه حتی اگر یکی دو سال ناپایدار برای بیت کوین را نیز در نظر بگیریم، مثلاً از ژانویه 2018 تا دسامبر 2019 (زمانی که بیت کوین به شدت کاهش قیمت داشت)، یک پرتفو با تخصیص 1٪ از کل سهام خود به بیت کوین باز هم ویژگی‌های ریسک پذیری بهتری نسبت به آن‌هایی که هیچ گونه بیت کوینی نداشتند، نشان می‌دهد.
البته همهٔ محاسبات در مورد انتخاب نوع دارایی موجود در پرتفوی خود، ساده نیستند. بسیاری از سرمایه‌گذاران نه تنها به دنبال این هستند که سرمایه گذاری خود را به درستی انجام دهند، بلکه به دنبال این هستند که از نظر اخلاقی نیز کار درست را انجام دهند؛ این در حالیست که بیت کوین با محیط زیست سازگار نیست.
علاوه بر این، برای انتخاب پرتفوی خود، یک سرمایه‌گذار باید اطلاعات مربوط به نحوهٔ رفتار در گذشتهٔ یک دارایی را جمع‌آوری کند. بازدهٔ مورد انتظار و نوسانات آتی معمولاً با مشاهده نحوهٔ عملکرد یک دارایی در گذشته اندازه‌گیری می‌شود. اما این روش دارای اشکالاتی نیز هست و عملکرد گذشته همیشه نشان دهندهٔ بازدهی و سود در آینده نیست. همچنین که ارزهای دیجیتال تاریخچهٔ طولانی و بلند مدتی نیز ندارند.
اگرچه آقای مارکوویتز توضیح داد که چگونه سرمایه‌گذاران باید انتخاب دارایی‌های پرتفوی خود را بهینه کنند، اما او افزود “ما اولین مرحله یعنی شکل گیری باورهای مربوطه را در نظر نگرفته ایم.” سود حاصل از سرمایه گذاری در بورس، در واقع نتیجهٔ سهمی از سود شرکت‌ها است. همینطور سود ناشی از اوراق قرضه، نرخ ریسک اعتباری (credit risk) می‌باشد. با این حال اما به جز حدس و گمان و سفته بازی مشخص نیست چه چیزی بازدهٔ بیت کوین را افزایش می‌دهد.
منطقی است که در نظر داشته باشیم ممکن است بیت کوین در آینده هیچ بازدهی و سودی نداشته باشد. همچنین بسیاری از سرمایه‌گذاران اعتقادات فلسفی شدیدی در مورد بیت کوین دارند که یا بسیار مثبت است یا بسیار منفی می‌باشد. اما هر دو طرف به احتمال زیاد 1 درصد از دارایی‌های خود را به شکل بیت کوین در اختیار دارند.
منبع economist.com
