مجموعۀ کریپتوپانک (CryptoPunks) از اولین پروژههای حوزه NFT ارزهای دیجیتال و به نوعی گران‌ترین آن‌ها بوده که بر بستر اتریوم معرفی شده است.
توکن غیرقابل تعویض (Non-Fungible-Tokens) یا به اختصار NFT، یکی از داغ‌ترین موضوعات حوزۀ کریپتوکارنسی بوده که با آغاز سال 2021 و میلیون‌ها معامله، تنور آن گرم‌تر از هر زمان دیگری شد. پروژۀ کریپتوپانک برای اولین بار در ژوئن 2017 (خرداد ۱۳۹۶) معرفی شد و توسط یک تیم دو نفره شامل مت هال (Matt Hall) و جان واتکینسون (John Watkinson) در استودیوی بازی‌سازی آمریکایی لاروا لبز (Larva Labs) توسعه یافت. توکن‌های کریپتوپانک تصاویر 24 × 24 پیکسلی هستند که به صورت الگوریتمی تولید شده‌اند. کریپتوپانک قبل از کریپتوکیتیز (CryptoKitties) منتشر شد و این دو پروژه، اولین‌ها در فضای NFT بوده و یکی از الهامات استاندارد توکن ERC-721 در شبکه اتریوم هستند.
انواع کریپتوپانک
در پروژۀ کریپتوپانک، 10,000 توکن منحصر به فرد بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شد. اکثر این پانک‌ها تصاویر انسان هستند، اما 88 زامبی، 24 میمون و 9 آدم فضایی نیز وجود دارد که به عنوان پانک‌های ویژه مشخص می‌شوند. کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴ که یکی از ۹ توکن NFT آدم فضایی است، در ۱۰ مارس ۲۰۲۱ با قیمت ۴۲۰۰ ارز دیجیتال اتر (ETH) معادل حدود ۷.۵ میلیون دلار فروخته شد که گران‌ترین مبادله NFT تاکنون نیز بوده است. این پانک توسط آدرس 0xf4b4a58974524e183c275f3c6ea895bc2368e738 در شبکه اتریوم خریداری شده و این خرید اولین فعالیت این آدرس در شبکه بود. قبل از این، رکورد گران‌ترین توکن در اختیار هنرمند دیجیتال، بیپل (Beeple) برای قطعه “CROSSROAD” بود که در ۲۴ فوریه ۲۰۲۱ به قیمت ۶.۶ میلیون دلار فروخته شد.
آدرس 0x03911fecabd6b4809c88e2e6eb856ec932b2ee3e که پانک آدم فضایی را فروخت، برای اولین بار کریپتو پانک شماره ۷۸۰۴ را در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۸ با قیمت ۱۲ اتر به ارزش ۱۵,۰۰۰ دلار در آن زمان خریده بود و مشخصا این آدرس از سرمایه گذاری اولیۀ خود سود کلانی کسب کرد. همچنین این آدرس در ۲۱ فوریه ۲۰۲۱ یک کریپتوپانک میمون را به قیمت ۸۰۰ اتر، مبلغی حدود ۱.۲ میلیون دلار به فروش رساند.
کریپتوپانک و توکن غیرقابل تعویض
توکن‌های غیرقابل تعویض با مشخصات انحصاری خود، قابل تعویض نیستند. برای ایجاد کمیابی یا انحصار دیجیتال می‌توان از توکن‌های غیر قابل تعویض استفاده کرد. NFT ها به اشکال مختلف وجود دارد؛ برخی از آن‌ها مانند کارت‌های بیس‌بال دیجیتال، در برخی بازی‌ها، برای آثار هنری، حیوانات خانگی دیجیتال شبیه تاماگوتچی (Tamagotchi) و دیگر اشکال.
کریپتوپانک در حال حاضر محبوب‌ترین بازار هنری NFT نسبت به دیگر پروژههای این حوزه بوده به طوری که گردش مالی در آن نسبت به پروژۀ دوم NFTها بیش از سه برابر است.
ارزشمندی یک کریپتوپانک
محبوبیت کار هال و واتکینسون، بسیاری از افراد را متعجب کرده است. کریپتوپانک کاری انجام نمی‌دهد و هیچ هنرمند مشهوری پشت آن نیست. مفسر و سرمایه گذار محبوب بازار، دی‌سی‌اینوستر (DCinvestor) در مورد CryptoPunk در حساب کاربری توییتر خود گفت:
” آن‌ها جذابیت 8 بیتی دارند و آواتارهای جالبی هستند. وجود ۱۰,۰۰۰ کریپتوپانک تعدادی کافی برای شکل‌گیری عرضه و تقاضا و بازار بوده اما همچنین به اندازه کافی کمیاب برای ارزشمند شدن آن‌ها نیز هست.
مت هال در سال ۲۰۱۷ به مجله مشبل (Mashable) اظهار داشت که این پروژه برای آزمایش پویایی کمبود و تقاضا ایجاد شد. پانک‌ها به صورت الگوریتمی، از مجموعه‌ای الگوها تولید شده و هر یک متفاوت، اما برخی از آن‌ها نیز از شکل الگوی نادرتری نسبت به بقیه تشکیل شده‌اند”.
مانند آثار هنری، بازی پوکمون (Pokemon) و کارت‌های بازی، یک مجموعه کلکسیونی برای کریپتوپانک وجود دارد. مت هال توضیح می‌دهد آنچه که آن‌ها واقعاً می‌خواستند خلق کنند، چیزی بود که واقعاً کمیاب باشد. او می‌گوید: “پوكمون و این نوع چیزها وجود دارد، اما ما در دنیایی هستیم که همه چیز قابل تکثیر است.” هنگامی که کریپتوپانک در بلاک‌چین اتریوم عرضه شد، کمیاب بودن آن‌ها تضمینی بود زیرا هیچ کس نمی‌تواند پانک‌های دیگری صادر کند و هیچ یک از آن‌ها قابل تغییر نیستند.
کریپتوپانک ترکیبی از هنر، فناوری، مشابه روش‌های بنیادین نشانه‌گذاری بوده که توسط هنرمندانی مانند اندی وارهول (Andy Warhol) استفاده شده است. بلیک گوپنیک (Blake Gopnik)، مورخ هنر، در مقاله‌ای برای روزنامه هنر (The Art Newspaper)، این شباهت‌ها را توضیح می‌دهد. او می‌گوید وارهول تعداد نامحدودی از پوسترهای ابریشمی را به نمایش می‌گذارد اما فقط تعداد کمی پوستر را امضا می‌کند. امروزه فقط نسخه‌های امضا شده در بازارهای هنری ارزشمند هستند. وارهول همچنین طی تبلیغاتی مردم را دعوت کرد هر وسیله دلخواه خانه خود را می‌توانند به استودیوی او بیاورند تا آن‌ها را با “WARHOL WORK” امضا کند. با این کار وارهول از وسایل معمولی ارزش خلق کرد.
دقیقاً مانند وارهول، کریپتوپانک با استفاده از توکن‌سازی تصاویر بی‌ارزش، یک آزمایش را انجام داد؛ همان‌طور که در داستان وارهول، سرمایه‌گذاران خواستار امضای هنرمند برای اثبات اصالت این هنر بودند. به همین ترتیب، این قرارداد اتریوم و آدرس بلاک چین، ارزش کریپتوپانک را به فرد می‌دهد.
هنر و توکن‌های غیر قابل تعویض
فضای هنری به صورت شگفت‌انگیزی رو به رشد است. در تاریخ ۲۸ فوریه ۲۰۲۱ (۱۰ اسفند ۱۳۹۹)، گریمز (Grimes) نوازنده کانادایی که 1.7 میلیون دنبال‌کننده در اینستاگرام دارد، ۱۰ اثر هنری دیجیتال انحصاری NFT را به حراج گذاشت. این مجموعه در عرض ۲۰ دقیقه به مبلغ ۵.۸ میلیون دلار فروخته شد. افراد مشهور دیگر، ستارگان ورزشی، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران خطرپذیر، NFT ها را به عنوان یک فناوری پیشگام تأیید می‌کنند. لیندسی لوهان (Lindsay Lohan) در حال فروش NFT نقاشی‌های خود است و جاستین رولند (Justin Rolland)، خالق Rick & Morty نیز اخیراً سری NFT منتشر نمود
جدای از بحث کریپتوپانک، پروتکل‌های ایجاد توکن NFT همچنین به هنرمندانی که کارشان با شیوع کووید-۱۹ مختل شد، کمک‌های زیادی کرد. خوزه دلبو (José Delbo) یک هنرمند کمیک آرژانتینی 87 ساله که بیشتر بخاطر کار در سریال Transformers و سریال Wonder Woman شناخته شده است. دلبو پس از لغو کنوانسیون کتاب‌های کمیک (کتاب‌های داستانی با استفاده از تصاویر) که در آن غرفه‌های فروش خود را راه‌اندازی می‌کرد، به جستجوی بازارهای بزرگتر.
سخن پایانی
کریپتوپانک‌ها این روزها دارای ارزش بازار بسیار بالایی است. ارزشی که هر علاقه‌مند به این حوزه را وسوسه می‌کند تا مالک یک توکن از ۱۰.۰۰۰ توکن موجود آن باشد. توکن‌هایی که کاربرد عملی خاصی نداشته و به عنوان یک کلکسیون مطرح هستند، مانند آن چیزی که ما در دنیای فیزیکی برای آثار هنری، تمبر یا سکه مشاهده کرده‌ایم.
در حال حاضر توکن‌های غیر قابل تعویض برای امور مختلفی مورد بهره‌برداری قرار گرفته و رشدهای چشمگیری داشته‌اند و آن‌طور که از شواهد امر بر می‌آید، این روند همچنان ادامه خواهد داشت.
