اتمیک سواپ (Atomic Swap) یا مبادله اتمی یک قرارداد هوشمند است که به صورت خودکار، امکان معاملۀ ارزهای دیجیتال را به صورت همتا به همتا (P2P) و بدون نیاز به حضور هیچ شخص واسطی فراهم نموده است.
از سال 2017 امکان تبادل رمزارزها و خرید آنها تنها از طریق استفاده از پلتفرم‌هایی همچون کوین بیس، کراکن، کوین اسکوئر و صرافی‌های دیگر این‌چنینی امکان‌پذیر بود. کارکرد این صرافی‌ها به صورت خودکار صورت می‌گرفت، اما هیچ یک از آنها به صورت همتا به همتا یا P2P نبودند. اولین پلتفرمی که امکان مبادلات به صورتPeer to Peer را فراهم کرد، اتمیک سواپ بود و اولین تراکنش آن بین بیت کوین و لایت کوین صورت گرفت.
امروزه اتمیک سواپ (Atomic Swap) پتانسیل لازم را برای ایجاد تغییر در شیوۀ ترید و تبادل ارزهای دیجیتال ایجاد کرده است. هیچ یک از پلتفرم‌های معاملاتی و صرافی‌های ارز دیجیتال موجود، مانند مثال‌هایی که در بالا آورده شد، به کاربران امکان دسترسی و کنترل کامل بر کیف پول و دارایی‌های خود را نمی‌دهند.
به همین دلیل، اغلب کاربران در معرض ریسک قرار دارند و به گونه‌ای برای انجام فرآیندهای مورد نیاز خود به صرافی‌ها وابسته‌اند. اتمیک سواپ با روی کار آمدن خود به کاهش احتمال چنین ریسک‌هایی پرداخته است و امکان پرداخت هزینه‌های کمتر با وجود انعطاف پذیری بیشتر را برای کاربران فراهم کرده است.
نکته: عملکرد مبادلات اتمیک سواپ تا حد زیادی مشابه
می‌باشد اما ساختار مبادلات اتمیک و صرافی‌های دکس با هم بسیار متفاوت است.
اتمیک سواپ چگونه کار می‌کند؟
اتمیک سوآپ این قابلیت را دارد که میان بلاکچین های جداگانه به صورت مستقیم اجرا شود. این ویژگی را می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مزیت‌های اتمیک سوآپ نسبت به صرافی های غیرمتمرکز دانست؛ چرا که در بیشتر صرافی های غیرمتمرکز، کاربران تنها این امکان را دارند که توکن‌های مبتنی بر یک بلاکچین خاص را مبادله کنند. این در حالی است که از طریق سوآپ می‌توان میان بلاکچین های مختلف تبادل ایجاد کرد. از همین‌رو به مبادلات اتمی، مبادلات زنجیره‌ای هم گفته می‌شود.
برای درک بهتر عملکرد مبادلات اتمی، بهتر است با یک توضیح ساده شروع کنیم. هنگامی که دو شخص می‌خواهند در یک سوآپ شرکت کنند، نیاز به یک کلید خصوصی مشترک دارند. تنها زمانی مبادله ارزهای دیجیتال میان این دو فرد انجام خواهد شد که کلید ارائه شده از طرف هر دو نفر با یکدیگر تطابق داشته باشد.
براساس این مکانیزم، حتی اگر شخص سومی هم به این مبادله نفوذ پیدا کند نمی‌تواند کوین های مورد معامله را از آن خود کند؛ زیرا هیچ اطلاعی از کلید خصوصی مشترک طرفین ندارد. برای اجرای فرآیند سوآپ، از قراردادهای زمان‌دار هش شده استفاده می‌شود. اگر نسبت به شبکه لایتنینگ بیت کوین شناخت کافی داشته باشید، احتمالا می‌دانید که این قراردادها به چه صورت کار می‌کنند.
انواع مبادلات اتمی
مبادلات اتمی هم برروی زنجیره اصلی (آن چین) و هم به صورت خارج از زنجیره (آف چین) قابل انجام هستند.
- مبادلات اتمی آن چین: دستاورد میان دیکرد و لایت کوین، نوعی مبادله اتمی آن چین (درون زنجیره‌ای) محسوب می‌شود. این مبادلات برروی بلاکچین هر دو ارز دیجیتال ثبت می‌شوند. برای انجام یک مبادله اتمی آن چین، هر دو ارز دیجیتال باید امکان پشتیبانی از HTLC و استفاده از الگوریتم هش برابر را داشته باشند. در این صورت به راحتی می‌توانند نسبت به راه‌اندازی یک مبادله اتمی آن چین اقدام کنند.
- مبادلات اتمی آف چین: برخلاف مبادلات اتمی آن چین، مبادلات آف چین، امکان انجام مبادلات اتمی در خارج از زنجیره اصلی بلاکچین را فراهم می‌کنند. این مبادلات در لایه دوم انجام می‌شوند. جالب است بدانید که اولین بار در نوامبر ۲۰۱۷ دو ارز بیت کوین و لایت کوین از طریق شبکه لایتنینگ توانستند امکان انجام اتمیک سوآپ را فراهم کنند.
مزایای اتمیک سوآپ یا مبادله اتمی چیست؟
یکی از مشکلات بزرگی که در حال حاضر گریبان ارزهای دیجیتال را گرفته است، مسئله تعامل پذیری میان دارایی‌های مختلف است. هدف اتمیک سوآپ، امکان برقراری تعامل میان ارزهای دیجیتال مختلف است. براساس این فرایند انجام تراکنش‌ها برای کاربران به‌آسانی امکان‌پذیر خواهد بود.
صرافی‌های متمرکز معمولاً مورد هجوم حملات اینترنتی قرار می‌گیرند، اتمیک سوآپ با امکان ایجاد معاملات مستقیم میان کاربران نیاز به واسطه‌هایی نظیر صرافی های متمرکز را حذف کرده است.
از آن‌جا که مبادلات اتمی، کیف پول ها را به صورت مستقیم به یکدیگر مرتبط می‌کند، دیگر نیازی به تأییدیه‌های مورد نیاز صرافی‌های متمرکز نیست. این موضوع سبب افزایش سرعت معاملات نیز خواهد شد.
اتمیک سوآپ مشوق خوبی برای کریپتو در حوزه تنوع‌گرایی محسوب می‌شود؛ چراکه در صورت پیروزی این فناوری، کاربران با ذخایر رمزارزهای خود می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. نتیجه این فرایند، متنوع‌سازی سبد دارایی کاربران است؛ زیرا دیگر افراد به چند کوین خاص روی نمی‌آورند.
اتمیک سوآپ فرصتی برای دسترسی به صرافی های غیرمتمرکز بی‌نیاز به اعتماد و بدون کارمزد محسوب می‌شود.
مشکلات مربوط به صرافی های متمرکز تنها به آسیب‌پذیری آنها نسبت به حملات اینترنتی ختم نمی‌شود؛ بلکه باید به مواردی نظیر کنترل کیف پولها و غیرفعال‌سازی برداشت‌ها نیز اشاره کرد. به کمک مبادلات اتمی کاربران این امکان را دارند که کنترل کامل دارایی‌های خود را در اختیار داشته باشند.
حذف توکن‌های واسطه از معاملات را می‌توان به‌عنوان یکی از بهترین ویژگی‌های اتمیک سوآپ دانست. به‌طور مثال اگر شما مقداری دیکرد داشته باشید و بخواهید آن را در یک صرافی معمولی به لایت کوین تبدیل کنید، ابتدا لازم است ارز مورد نظر خود را به بیت‌کوین تبدیل کنید سپس توکن دیکرد را با بیت‌کوین خریداری نمایید. درحالی که به کمک مبادلات اتمی می‌توان این معامله را به صورت مستقیم و تنها در یک مرحله انجام داد.
معایب اتمیک سوآپ یا مبادله اتمی چیست؟
پیچیدگی‌ها و شرایط: علی‌رغم اینکه در پلتفرم اتمیک سواپ امنیت بسیار زیادی وجود دارد، اما شرایط ترید در این پلتفرم بسیار پیچیده‌تر از شرایط موجود در پلتفرم‌های مبادلاتی دیگر است. به عنوان مثال، در پلتفرم‌های مبادلاتی دیگر و صرافی‌ها، تنها با فشردن یک گزینه می‌توانید یک سفارش خرید یا فروش انجام دهید. این در حالی است که در اتمیک سواپ کاربران باید به تبادل داده و اطلاعات به صورت توابع رمزنگاری‌شده بپردازند.
مسائل مربوط به حریم خصوصی:
ممکن است تراکنش‌ها در اتمیک سواپ با توجه به ویژگی قفل بازۀ زمانی، مدتی طول بکشد. در نتیجه در آن مدت تراکنش‌ها به صورت فعال در شبکۀ بلاکچین قرار دارند و هکرها زمان بیشتری برای مداخله در فرآیند و جمع‌آوری اطلاعات شخصی در مورد تریدرها در دست خواهند داشت.
عدم وجود پلفترم متمرکز:
علی‌رغم وجود معایب متعددی که در پلفترم‌ها و صرافی‌های متمرکز وجود دارد، در مبادلات اتمی (Atomic Swap)، راحتی و محیط کاربری ساده‌ای که در صرافی‌های متمرکز برای دسترسی و استفاده از پلتفرم‌های مبادلاتی متمرکز به خصوص در تبادلات مربوط به ارزهای فیات وجود دارد، دیده نمی‌شود.
سخن پایانی
مشکل مقیاس‌پذیری و عدم تعامل پذیری میان ارزهای دیجیتال، دو موضوع چالش برانگیز در دنیای کریپتوکارنسی محسوب می‌شود. استفاده از مبادلات اتمی نقش زیادی در رفع این مشکلات دارد؛ به طوری که می‌توان آن را به‌عنوان یکی از بهترین راهکارهای ارائه شده در دنیای رمزارزها دانست.
امید است که در آینده نزدیک، میزان مطالعات و تحقیقات انجام شده بر روی این فناوری بیشتر شود و شاهد فراگیری آن در حوزه ارزهای دیجیتال باشیم.
