ماشین مجازی اتریوم، بلاکچین و ارز دیجیتال بومی آن یعنی اتر (ETH)، در بین سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال بسیار محبوب است.
زبان برنامه‌نویسی بومی این بلاکچین یعنی سالیدیتی (Solidity) و ماشین مجازی اتریوم (EVM) در جذب جامعه کریپتو بسیار مؤثر بوده است. درواقع، بلاکچین اتریوم به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، دارا بودن گستره وسیعی از ابزارهای توسعه و پایگاه بزرگی از کاربران، به جذب توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) ادامه می‌دهد. شاید برایتان این سؤال پیش‌آمده باشد که ماشین مجازی اتریوم چیست. در این مقاله سعی داریم تا به این سؤال پاسخ دهیم.
ماشیم مجازی اتریوم مهم‌ترین قسمت در ساخت این بلاکچین است. ماشین‌مجازی برنامه‌ای است که قراردادهای هوشمند اتریوم را اجرا می‌کند. در حقیقت خالقان اتریوم از همان اول که پروتکل خود را منتشر کردند، قصد داشتند که به یک کامپیوتر جهانی یا اینترنت-کامپیوتر تبدیل شوند. چگونگی دستیابی به این هدف در بطن مفهوم ماشین مجازی یافت می‌شود.
ماشین مجازی اتریوم چیست و چگونه کار می‌کند؟
در یک فضای غیرمتمرکز (DeFi)، می‌شود ماشین مجازی اتریوم را یک موتور محاسباتی دانست که مانند یک ابرکامپیوتر عمل می‌کند و میلیون‌ها پروژه قابل‌اجرا دارد. در حقیقت EVM یک فضای مجازی بسیار قدرتمند است که در تمامی نودهای اتریوم تعبیه‌شده و وظیفه دارد تا کد قراردادهای هوشمند را اجرا کند. علاوه بر این ماشین مجازی اتریوم ایده‌های توسعه‌دهندگان را تبدیل به کد کرده و آن را در شبکه جهانی اتریوم اجرا می‌کند. قراردادها به‌طورمعمول با زبان‌های برنامه‌نویسی خاصی مانند سالیدیتی نوشته‌شده و سپس به کدهای ماشین مجازی اتریوم تبدیل می‌گردد. نقش EVM این است که قابلیت‌های مختلف را به بلاکچین اضافه کند تا اطمینان حاصل شود که کاربران با مشکلات کمتری در دفتر کل توزیع‌شده مواجه می‌شوند.
ماشین مجازی همچنین به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا به‌راحتی قراردادهای هوشمند سفارشی و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) را برای فضای در حال رشد وب 3.0 ایجاد کنند.
هدف ماشین مجازی اتریوم چیست؟
به‌واسطه EVM و با توجه به انعطاف‌پذیری بلاکچین اتریوم، هزاران DApp در یک فضای مالی غیرمتمرکز (DeFi) و هزاران توکن غیرمثلی (NFT) بر بستر اتریوم ایجادشده است.
هر یک از این DAppها و قراردادهای هوشمند به بایت کد (bytecode) تبدیل‌شده و EVM این کدهای دستوری رابین تمام نودهای شبکه اتریوم توزیع می‌کند. هنگامی‌که یک قرارداد هوشمند توسعه می‌یابد، EVM مسئول ارتباط با تمام نودها (کاربران) و اعمال تغییرات در صورت رسیدن به توافق پس از رأی‌گیری است. این ماشین‌مجازی تمام برنامه‌های در حال اجرا در شبکه اتریوم را بدون هیچ‌گونه خرابی قابل‌توجهی پشتیبانی می‌کند.
ارتباط گس (Gas) با روند اجرای ماشین اتریوم
تراکنش‌ها برای انجام، به کارمزد نیاز دارند و در بستر اتریوم تمامی هزینه‌های موردنیاز تحت عنوان گس (Gas) شناخته می‌شوند. زمان‌هایی که میزان فعالیت درون این شبکه بالا بوده و تراکنش‌های زیادی در حال انجام باشند، میزان گس فی (Gas Fee) نیز افزایش پیدا می‌کند. جالب است بدانید بسیاری از افراد گس را به‌عنوان سوخت ماشین مجازی اتریوم می‌شناسند.
مزایای ماشین مجازی اتریوم
این ماشین مجازی به‌تمامی افراد اجازه می‌دهد تا برنامه غیرمتمرکز مدنظر خود را بسازند و این فنّاوری به گروه خاصی از مردم یا افراد ثروتمند با روابط خاص محدود نمی‌شود.
با کمک ماشین مجازی اتریوم می‌توان وارد دنیای بهامُهرهای غیر مثلی (NFT) شده و با ایجاد آثار هنری، آن‌ها را به فروش رساند. با استفاده از EVM می‌توان اطلاعات وضعیت حساب‌های اتریوم را در زمان فروش یا خرید اتریوم، به‌صورت کنترل‌شده پیش برد.
معایب ماشین مجازی اتریوم
شبکه EVM به‌طور کامل متمرکز نیست و اکثریت نودهای اتریوم بر روی سرورهای ابری متمرکز مانند آمازون و خدمات مبنی بر وب میزبانی می‌گردند. اگر صاحبان این خدمات به هر دلیلی به اتریوم علاقه‌ای نشان ندهند، این نودها از کار می‌افتند و این امر منجر به آسیب دیدن و از بین رفتن شبکه می‌شود.
همچنین استفاده از این ماشین به دانش فنی نیاز دارد و افرادی که به زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی آشنا نیستند، نمی‌توانند از EVM بهره زیادی ببرند. هنگام ازدحام شبکه اتریوم، میزان گس فی تا میزان زیادی افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند به‌عنوان نقطه‌ضعفی بزرگ برای کاربران این شبکه به‌حساب آید.
آینده ماشین مجازی اتریوم
باوجود انقلابی که ماشین مجازی در اکوسیستم بلاکچین ایجاد کرده است، این فناوری هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد. باگذشت زمان سرعت و توانایی خواندن و اجرای کدهای پیچیده این ماشین افزایش پیدا می‌کند و مانند کامپیوترهایی که از ابتدای عصر کامپیوتر تاکنون بسیار سریع‌تر و پیچیده‌تر شده‌اند، EVM نیز در آینده به چنین نقطه‌ای خواهد رسید.
بااین‌حال، با تکمیل موفقیت‌آمیز پروتکل مرج (Merge) در سپتامبر 2022، هدف بعدی گذر از ماشین‌مجازی و ایجاد برنامه‌ای به نام اتریوم وب‌اسمبلی (Ethereum WebAssembly) یا به‌اختصار eWASM است. این پروژه جدید به‌گونه‌ای طراحی‌شده که نسبت به پلتفرم به‌صورت مستقل عمل می‌کند. البته این سؤال که آیا eWASM می‌تواند جایگزین مناسبی برای ماشین‌مجازی اتریوم باشد تنها با گذر زمان معلوم می‌شود.
