یکی از موارد مهمی که به هنگام استفاده از یک کیف پول ارز دیجیتال باید مورد توجه قرار بگیرد، Seed Phrase یا Recovery Phrase به معنی عبارت بازیابی است. تقریباً تمامی ولتهای مطرح حوزه ارزهای دیجیتال در هنگام ساخت یک کیف پول توسط کاربر، یک رشته از کلمات را به کاربر نشان میدهند که داشتن آنها برای دسترسی به کیف پول، الزامی است. در این نوشته، به مقوله Seed Phrase یا عبارت بازیابی نگاه دقیقتری خواهیم داشت.
عبارت بازیابی چیست؟
عبارت یادآور یا بازیابی یا سید (Seed) مجموعهای از کلماتی است که بهعنوان راهی برای بازگرداندن اطلاعات کیف پول استفاده میشوند. این عبارات با توجه به کیف پول انتخابی کاربران معمولا از حداقل ۱۲ و حداکثر 24 کلمه تشکیل شده است. در اولین قدم از نصب کیف پول، این برنامه از کاربر میخواهد کلمات یادآوری را یادداشت کند.
کلمات یادآور یا Mnemonic Phrase اهمیت بسیار زیادی دارند؛ زیرا اگر به هر دلیل دسترسی به کیف پولتان را از دست بدهید و علاوهبر آن عبارت یادآورتان را نیز فراموش کرده باشید، باید برای همیشه با داراییهای کیف پولتان خداحافظی کنید. کلمات زیر یک عبارت بازیابی ۱۲ کلمهای است. همانطور که مشاهده میکنید، این کلمات هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند و در کنار هم معنی خاصی ندارند؛ اما هر بهخاطرسپردن هر کدام از آنها بسیار راحتتر از یک رشته عدد و حرف است.
تاریخچه عبارت بازیابی
روش کلی برای دستیابی و در اختیارگرفتن کنترل یک آدرس در ارزهای دیجیتال، دارابودن کلید خصوصی مرتبط با آن است. کلید خصوصی در واقع مانند رمز حسابهای بانکی عمل میکند و هر کس با داشتن آن میتواند حساب مربوطه را به صورت کامل در اختیار بگیرد. آدرس نیز همچون شماره حساب عمل میکند و داشتن آن به معنای داشتن دسترسی کامل به حساب نیست. بنابراین، کلید خصوصی باید به صورت کاملاً امن توسط کاربر حفظ شود؛ اما در مورد آدرسها، چنین الزامی وجود ندارد. در زیر، یک آدرس و کلید خصوصی مرتبط با آن در شبکه بیت کوین را مشاهده میکنید:
Address: 1QAF38pV96VfhsrCp2sErHKEehiaNM7Qe
Private key: 5b63d32b26d003ce8797ca5dd2c25150a97aa787779d41fd231089be9187dce
همانطور که میبینید، فرمت کلید خصوصی در شبکه بیت کوین یک عبارت 64 بخشی است. از طرفی، میدانیم که داشتن این کلید برای دسترسی به داراییهای یک کیف پول حیاتی بوده و باید به صورت کاملاً امن توسط کاربر نگهداری شود. همچنین اگر کوچکترین تغییری در کلید خصوصی ایجاد شود، مثلاً یکی از کاراکترها تغییر کند، دسترسی به داراییهای مرتبط با آن امکانپذیر نخواهد بود. علاوه بر این، فرمت کلید خصوصی در شبکههای مختلف ارزهای دیجیتال متفاوت است و برای هر ارز، باید کلید خصوصی مربوطه را به صورت مجزا نگهداری کرد.
چنین ویژگیهایی باعث شد تا کلید خصوصی از یک گزینهٔ ایدهآل برای نگهداری داراییها و داشتن دسترسی به یک آدرس، بسیار دور شود. ارائهٔ استاندارد BIP39 سبب شد تا بسیاری از مشکلات مربوط به این ماجرا حل شود. استاندارد BIP39 در واقع یک پروپوزال بهبود شبکه بیت کوین است که در سال 2013 مطرح و Seed Phrase یا عبارت بازیابی کیف پول طی آن معرفی شد.
عبارت بازیابی چگونه کار میکند؟
عبارت بازیابی عملیاتی کاملاً ساده دارد که میتوانیم آن را به یک سری فاز تقسیم کنیم. مکانیسم آن به شرح زیر است:
ابتدا، توسعه دهندهٔ کیف پول عملکرد عبارت بازیابی را به دنبال استاندارد BIP-39 یا برخی مشتقات آن پیاده سازی میکند. استاندارد BIP-39 متمرکز بر ارائه روشی برای تولید کلیدهای خصوصی با استفاده از یک سری واژههای مهم است که به پشتیبانی کیف پول ما کمک می کند و در عین حال ساخت کلیدهای خصوصی و عمومی ایمن را نیز تضمین میکند.
استاندارد BIP-39 کلمات را به صورت تصادفی می گیرد. (این کلمات عموما به زبان انگلیسی است اگرچه میتواند از زبان دیگری نیز باشد) و یک جمله طولانی را با آنها ایجاد می کند. در اینجا هرچه تعداد کلمات بیشتر باشد، انتروپی (تصادفی بودن) و امنیت قابل انتساب به جمله حاصل شده بیشتر است.
عبارت بازیابی یکسان برای تمام ارزهای دیجیتال
یکی از مهمترین ویژگیهای عبارت بازیابی در کیف پول ارزهای دیجیتال، امکان استفاده از آن برای چند ارز دیجیتال است. همانطور که میدانید، ساز و کار ارزهای دیجیتال با هم متفاوت است و این اتفاق باعث میشود تا فرمت کلید خصوصی در شبکه برخی از ارزهای دیجیتال با دیگری متفاوت باشد. اما در مورد Seed Phrase چنین نیست. شما میتوانید با داشتن یک عبارت بازیابی، به داراییهای خود در شبکههای بلاکچین مختلف دسترسی داشته باشید.
این ویژگی باعث میشود تا تجربه کاربری به هنگام استفاده از ولتهای ارز دیجیتال تا حد زیادی بهبود پیدا کند و نیاز نباشد که کاربر برای هر توکن یا کوین خود، کلید خصوصی را به صورت جداگانه استفاده یا حفظ و نگهداری کند. با داشتن یک Seed Phrase میتوان بهطور همزمان به داراییهای روی شبکههای مختلف مانند اتریوم، بیت کوین، دوج کوین و… دسترسی داشت.
شایان ذکر است که ویژگی Multicurrency بودن عبارت بازیابی، با ارائه BIP44 در سال 2014 اضافه شد.
متفاوت بودن تعداد کلمات در Seed Phrase
بر اساس مستندات BIP39، یک عبارت بازیابی میتواند متشکل از 12، 15، 18، 21 یا 24 کلمه باشد. در حال حاضر، عبارت بازیابی در برخی از کیف پولها مانند تراست ولت متشکل از 12 کلمه است و برخی دیگر، مانند کوینومی، از مدل 24 کلمهای استفاده میکنند.
قابل ذکر است که فارغ از تعداد کلمات، یک Seed Phrase را میتوان در هر کیف پولی که از این استاندارد پشتیبانی میکند وارد نمود و به داراییها دست پیدا کرد. به عنوان مثال، اگرچه تراست ولت هنگام ساخت یک کیف پول عبارات 12 کلمهای تولید میکند، اما امکان ایمپورت کردن یک عبارت بازیابی 24 کلمهای تولیدشده توسط کوینومی در کیف پول تراست و دسترسی به داراییها وجود دارد.
جمعبندی
اهمیت حفظ امنیت داراییهای دیجیتال، یکی از مباحثی است که همواره مورد توجه کاربران و فعالان این حوزه قرار دارد. یکی از مواردی که امنیت کیف پول ارز دیجیتال را تأمین میکند، عبارت یادآور یا Mnemonic Phrase یا همان عبارت بازیابی (Seed Phrase) است. درصورتی که هر کدام از کیف پولهای شما دچار مشکل شود، میتوانید با استفاده از کلمات بازیابی، داراییهای خود را به یک کیف پول جدید انتقال دهید.
منبع bit2me.com ledger.com