هم‌زمان با افزایش علاقه نسبت به اولین ارز دیجیتال جهان یعنی بیت کوین، تقاضا برای محصولات سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها و صندوق‌های مبتنی بر آن نیز رشد داشته‌است. یکی از این محصولات که توجه بسیار زیادی را به خود جلب کرده‌است، صندوق قابل معامله بورسی بیت کوین (ETF) است.

صندوق قابل معامله بورسی یا ETF چیست؟

صندوق‌های قابل معامله بورسی یا ETFها برای ردیابی عملکرد یک شاخص، کالا یا دارایی خاص طراحی شده‌اند.

این بدان معناست که وقتی در یک ETF سرمایه گذاری می‌کنید، اساساً سبدی از اوراق بهادار یا کالاهایی را می‌خرید که نمایانده شاخص یا دارایی تشکیل‌دهنده آن هستند. به عنوان مثال، اگر در یک ETF سرمایه گذاری کنید که شاخص S&P 500 را ردیابی می‌کند، مالک سهمی از شرکت‌های موجود در این شاخص خواهید بود.

مزایای خرید یک ETF در چیست؟

یکی از مزیت‌های کلیدی ETF‌ها، توانایی آن‌ها برای معامله در بورس اوراق بهادار در طول روز تجاری است، درست مانند بازار بورس. این قابلیت برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Fund) است که در پایان روز معاملاتی با قیمتی که به واسطه ارزش خالص دارایی (NAV) تعیین می‌شود، خرید و فروش می‌شوند. توانایی معامله ETF در طول روز معاملاتی به سرمایه‌گذاران انعطاف پذیری و فرصت واکنش سریع به حرکات بازار را می‌دهد.

صندوق‌های قابل معامله بورسی به دلیل ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فرد خود محبوبیت قابل توجهی در بین سرمایه گذاران فردی و سازمانی به دست آورده‌اند. یکی از جذابیت‌های اصلی ETFها «نسبت هزینه» پایین آنهاست. نسبت هزینه یک سهام یا صندوق دارایی، درصد کل دارایی‌های آن صندوق است که برای هزینه‌های اداری، مدیریتی، تبلیغاتی و سایر هزینه‌ها استفاده می‌شود.

در مقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سنتی، ETFها معمولاً نسبت هزینه کمتری دارند، به این معنی که سرمایه‌گذاران می‌توانند بازده سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند.

علاوه بر این، ETFها از نظر مالیات بسیار مقرون به صرفه هستند. به دلیل ساختاری که دارند، ETFها معمولاً «توزیع عایدی سرمایه» کمتری را در مقایسه با صندوق‌های مشترک ایجاد می‌کنند که منجر به صرفه جویی مالیاتی بالقوه برای سرمایه‌گذاران می‌شود.

یکی دیگر از مزایای ETFها انعطاف پذیری آنهاست. با ETFها، سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی یک یا چند سهام را در بازار بورس بخرند یا بفروشند. این کار امکان تعدیل پرتفوی سریع و کارآمد را فراهم می‌کند. این انعطاف‌پذیری به‌ویژه برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خاصی را اجرا کنند یا تغییرات تاکتیکی تخصیص دارایی‌ها را انجام دهند، ارزشمند است.

علاوه بر این، ETFها به سرمایه گذاران این فرصت را می‌دهند که پرتفوی خود را به طبقات دارایی مختلف، بخش‌ها یا مناطق جغرافیایی متنوع اختصاص دهند. با سرمایه‌گذاری در یک ETF، افراد می‌توانند در معرض طیف گسترده‌ای از اوراق بهادار قرار بگیرند و ریسک‌های مربوط به بازار سهام یا اوراق قرضه را کاهش دهند. این تنوع‌بخشی به پخش کردن ریسک و افزایش سود کمک می‌کند.

انواع ETFهای بیت کوین

ETFهای بیت کوین به اشکال مختلفی ارائه می‌شوند. دو نوع متداول عبارتند از ETFهای فیزیکی یا اسپات که مبتنی بر قیمت لحظه‌ای این ارز دیجیتال هستند و ETFهای مبتنی بر معاملات آتی.

ETF اسپات بیت کوین

در این صندوق‌ها خود بیت کوین نگه‌داری می‌شود. این بدان معناست که برای هر سهم از این ETF، مقدار متناظری بیت کوین در یک کاستدی امن نگهداری می‌شود. سرمایه گذارانی که دارای سهام یک ETF بیت کوین با پشتوانه فیزیکی هستند، به طور غیرمستقیم مالک بخشی از بیت کوین تشکیل‌دهنده آن هستند. یکی از نگرانی‌های اصلی، امنیت بیت کوین است که توسط کاستدی یا متولی نگهداری می‌شود. بنابراین برای عرضه‌کننده این نوع ETF بسیار مهم است که اقدامات امنیتی قوی برای محافظت از دارایی موجود در صندوق داشته باشد.

ETF آتی بیت کوین

در این نوع صندوق‌ها بیت کوین نگه‌داری نمی‌شود. در اینجا قراردادهای آتی که ارزش خود را از قیمت بیت کوین در آینده به دست می‌آورند به افراد فروخته می‌شوند. این ETFها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند بدون داشتن مالکیت مستقیم این ارز دیجیتال، در معرض بیت کوین قرار بگیرند.

از آنجایی که این ETF به جای بیت کوین فیزیکی قراردادهای آتی دارد، سرمایه‌گذاران به راحتی می توانند سهام را در صرافی‌های سنتی خریداری‌کرده و بفروشند. این امر نقدینگی و انعطاف‌پذیری را برای سرمایه‌گذارانی که می خواهند از حرکات کوتاه مدت قیمت استفاده کنند، فراهم می‌کند.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که ETFهای مبتنی بر قراردادهای آتی ممکن است آن سطحی از مواجهه مستقیم با بیت کوین را که در ETFهای مبتنی بر قیمت لحظه‌ای وجود دارد، ارائه نکنند. ارزش قراردادهای آتی ممکن است به طور کامل قیمت بیت کوین را ردیابی نکند و به دلیل عواملی مانند احساسات بازار و حجم معاملات ممکن است اختلافاتی وجود داشته باشد. علاوه بر این، استفاده از قراردادهای آتی ریسک شخص ثالص را به همراه دارد، زیرا سرمایه گذاران در معرض ثبات مالی یک صرافی آتی هستند.

ETF استخراج بیت کوین

این صندوق‌های قابل معامله بورسی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا در معرض سود شرکت‌های استخراج بیت کوین قرار بگیرند، بدون نیاز به اینکه مجبور به خرید سهام هر شرکت به صورت جداگانه باشند.

استخراج فرآیندی است که از طریق آن بیت کوین‌های جدید به گردش در می‌آیند و سوابق تراکنش‌های این ارز دیجیتال به صورت رمزنگاری در بلاک‌ها هش می‌شوند.

در اینجا ارزش ETF بر اساس عملکرد کل شرکت‌هایی که ردیابی می‌کند، بالا یا پایین می‌رود. ایده اصلی پشت چنین صندوقی این است که به سرمایه‌گذاران اجازه دهد از رشد صنعت استخراج بیت کوین بهره‌مند شوند. همچنین در عین حال سرمایه گذاری در بخش استخراج را تسریع می‌کند.

ETF شورت بیت کوین

شورت به معنای فروش استقراضی هر چیزی در آینده است. ETFهای شورت بیت کوین سعی می‌کنند از کاهش ارزش این ارز دیجیتال سود ببرند. شورتینگ یک استراتژی مالی است که در آن سرمایه‌گذار یک اوراق بهادار یا دارایی مانند بیت کوین را قرض می‌گیرد و آن را اکنون با قیمتی بالا می‌فروشد. سپس سرمایه‌گذار آن دارایی را با قیمت پایین‌تری در آینده بازخرید می‌کند و به وام‌دهنده بازمی‌گرداند. بنابراین سرمایه‌گذار از کاهش قیمت یک دارایی سود می‌برد.

یک ETF شورت بیت کوین از ابزارهای مالی مختلف (مانند اوراق مشتقه و قراردادهای آتی) برای شورتینگ بیت کوین استفاده می‌کند و در صورت کاهش قیمت این ارز دیجیتال، برای سرمایه‌گذاران سوددهی خواهد داشت.

ETF لانگ بیت کوین

این صندوق‌ها برعکس ETFهای شورت بیت کوین هستند. این ETFها سعی می‌کنند از افزایش قیمت بیت کوین سود ببرند. لانگینگ نیز یک استراتژی مالی است که در آن سرمایه‌گذار یک اوراق بهادار یا دارایی مانند بیت کوین را قرض می‌گیرد و آن را اکنون با قیمتی پایین می‌خرد. سپس سرمایه‌گذار آن دارایی را با قیمت بالا‌تری در آینده می‌فروشد و به وام‌دهنده بازمی‌گرداند. بنابراین سرمایه‌گذار از افزایش قیمت یک دارایی سود می‌برد.

یک ETF لانگ بیت کوین از ابزارهای مالی مختلف (مانند اوراق مشتقه و قراردادهای آتی) برای لانگینگ بیت کوین استفاده می‌کند و در صورت افزایش قیمت این ارز دیجیتال، برای سرمایه‌گذاران سوددهی خواهد داشت.

اساساً، تمام ETFهای اسپات بیت کوین را می‌توان ETF لانگ در نظر گرفت.

چه نیازی به یک ETF وجود دارد؟

در حالی که راه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری در بیت کوین وجود دارد، مانند خرید مستقیم آن از صرافی‌ها یا سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مرتبط با بیت کوین، اما استفاده از ETF بیت کوین چندین ویژگی متمایز ارائه می‌دهد.

اول از همه یک راه قانونی و در دسترس برای سرمایه‌گذاران برای قرار گیری در معرض بیت کوین فراهم می‌کند. این موضوع به ویژه برای سرمایه‌گذارانی که با پیچیدگی‌های صرافی‌های ارز دیجیتال ناآشنا هستند جذاب است. ETFها تحت نظارت قانونی قرار دارند و سطح مناسبی از حفاظت و شفافیت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.

دوم، ETF بیت کوین به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به نگهداری مستقیم این ارز دیجیتال، از نوسان قیمت آن سود ببرند. این امر پیچیدگی‌ها و خطرات امنیتی مرتبط با ذخیره و محافظت از بیت کوین را از بین می‌برد. علاوه بر این، ETFها به سرمایه گذاران امکان خرید و فروش آسان سهام را می‌دهند که باعث افزایش نقدینگی و کاهش کارمزدهای مبادله می‌شود.

سوم، بسیاری از سرمایه‌گذاران (مانند سازمان‌های دولتی) اجازه ندارند بیت کوین را به طور مستقیم نگه دارند. آن‌ها فقط می‌توانند این کار را از طریق صندوق‌های مالی قانونی، مانند ETF انجام دهند.

نحوه عملکرد یک ETF بیت کوین

زمانی که یک سرمایه‌گذار سهام یک ETF بیت کوین را خریداری می‌کند، اساساً بخشی از این صندوق که بیت کوین را به عنوان دارایی تشکیل‌دهنده خود نگه می‌دارد، خریداری می‌کند.

این صندوق مسئول مدیریت ذخایر بیت کوین و ردیابی عملکرد آن است. قیمت سهام ETF توسط تقاضای بازار و ارزش خالص دارایی (NAV) ذخایر بیت کوین تعیین می‌شود.

سرمایه گذاران می توانند سهام ETF بیت کوین را درست مانند هر اوراق بهادار عمومی دیگر، در بازار بورس بخرند و بفروشند. این امر به آن‌ها انعطاف‌پذیری لازم برای ورود و خروج از موقعیت‌های خود در هر زمانی در طول روز معاملاتی را می‌دهد.

تاریخچه ETF بیت کوین در ایالات متحده

بسیاری از انواع ETF بیت کوین چندین سال است که در سراسر جهان عرضه شده‌اند. اما کمیسیون بورس آمریکا یا SEC هنوز هیچ یک از درخواست‌های ETF اسپات بیت کوین را در این کشور تایید نکرده‌است. اما ETFهای آتی بیت کوین در ایالات متحده از SEC مجوز گرفته‌اند. برخی از شرکت‌هایی که قادر به دریافت تاییدیه برای ETF اسپات بیت کوین نبودند، به جای آن، تراست‌های با سرمایه محدود ایجاد کرده‌اند. مانند گری‌اسکیل بیت کوین تراست. از ژوئن 2023، تعداد قابل توجهی از ETFهای مبتنی بر قیمت لحظه‌ای از سوی شرکت‌هی مختلفی مانند بلک‌راک (BlackRock) درخواست مجوز داشته‌اند. انتظار می‌رود که این صندوق‌های قابل معامله بورسی در آمریکا به زودی تاییدیه بگیرند.

تاریخچه ETFهای بین‌المللی

در حالی که سرمایه‌گذاران در ایالات متحده تاکنون راهی برای معامله یک ETF قیمت لحظه‌ای بیت کوین نداشته‌اند، سرمایه‌گذاران در کشورهای دیگر مدت‌هاست که با چنین محصول مالی نوینی در ارتباط هستند.

• اولین ETF اسپات بیت کوین جهان در بورس اوراق بهادار برمودا فهرست شده‌است: عرضه در سپتامبر 2020.
• کانادا اولین ETF بیت کوین خود را با نام پرپس بیت کوین ای‌تی‌اف (BTCC) در فوریه 2021 عرضه کرد.
• اندکی پس از آن Evolve Bitcoin ETF (EBIT) و CI Galaxy Bitcoin ETF (BTCX) در فوریه ۲۰۲۱ در کانادا تأیید شدند.
• اولین ETF اروپا، پیشنهادی توسط Jacobi Asset Management، آماده راه‌اندازی است. در حال حاضر تاریخ رسمی برای عرضه آن وجود ندارد.

مزایا و معایب

مانند هر محصول سرمایه گذاری دیگری، ETFهای بیت کوین دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. مدل‌های مختلف ETF ها مزایا و معایب خاص خود را دارند، اما در این مقاله ما فقط به موارد کلی می‌پردازیم.

مزایا:

• امکان دسترسی و قرارگیری در معرض بیت کوین را به طور یکسان برای شرکت‌ها و افرادی که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند خود این ارز دیجیتال را خریداری کنند، می‌دهد.
• پیچیدگی ها و خطرات امنیتی نگهداری مستقیم بیت کوین را از بین می برد.
• افزایش نقدینگی و کاهش کارمزدهای مبادلاتی.
• ابزار سرمایه‌گذاری قانونی و شفاف که برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذاب است.

معایب:

• مقامات نظارتی در مورد دستکاری بازار به واسطه ETFها و در زمینه مسائل حمایت از سرمایه‌گذار ابراز نگرانی کرده‌اند.
• ETFهای آتی، دستکاری بازار را امکان پذیر می‌کنند.
• سرمایه‌گذاران به مدیریت و تدابیر امنیتی تامین‌کننده صندوق متکی هستند. این امر ریسک شخص ثالث را به همراه دارد که بیت کوین برای جلوگیری از آن طراحی شده‌است.

چطور بهترین ETF بیت کوین را برای خود انتخاب کنیم

هنگام انتخاب ETF بیت کوین، چندین فاکتور وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:

• تأییدیه نظارتی: بررسی کنید که آیا ETF تأییدیه نظارتی را دریافت‌کرده و در یک بازار بورس معتبر فهرست شده‌است یا خیر.
• پشتوانه دارایی: درمورد اینکه آیا ETF توسط موجودی بیت کوین یا قراردادهای آتی بیت کوین پشتیبانی می‌شود تحقیق کنید.
• نسبت هزینه: هزینه‌های مدیریت و هزینه‌های مرتبط با ETF را ارزیابی کنید.
• نقدینگی: حجم معاملات و نقدینگی یک ETF را ارزیابی کنید.
• عرضه‌کننده صندوق: شهرت و سابقه ارائه‌دهنده صندوق را در نظر بگیرید.

با در نظرگرفتن دقیق این عوامل، می توانید یک ETF بیت کوین را انتخاب کنید که با اهداف سرمایه‌گذاری و تحمل ریسک شما همسو باشد.

سخن پایانی

به طور کلی، یک ETF بیت کوین به سرمایه‌گذاران یک راه قانونی و راحت برای قرارگیری در معرض بیت کوین ارائه می‌دهد. با این حال، ارزیابی کامل ریسک‌ها و مزایای مرتبط با سرمایه‌گذاری در این طبقه از دارایی‌های نوظهور بسیار مهم است. با درک مکانیزم ETF بیت کوین و انجام بررسی مناسب، سرمایه گذاران می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای برای حضور در دنیای در حال تحول ارزهای دیجیتال بگیرند.

باید اشاره داشت تمامی موارد بالا برای کاربران خارج از ایران مطرح شد و در حال حاضر امکان خریداری چنین صندوق‌هایی برای شهروندان داخل کشور مقدور نیست.

منبع bitcoinmagazine.com