ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) شکل مجازی ارز بدون پشتوانه هر کشور است. CBDC متمرکز است و نهادهای پولی هر کشور آن را صادر و برایش قانونگذاری میکنند.
CBDC مخفف Central Bank Digital Currency است. نوع جدیدی از ارز دیجیتال است که دولتهای سراسر جهان در حال آزمایش آن هستند. آنچه ارز دیجیتال بانک مرکزی را از ارزهای سنتی متمایز میکند این است که طرفداران آن امیدوارند که ارز دیجیتال بانک مرکزی بتواند با بهره گیری از فنآوری جدید پرداخت، مخصوصا تکنولوژی بلاکچین، در جهت افزایش کارایی پرداخت و کاهش هزینهها و کارمزدها گام بردارد.
این نوع جدید از ارز دیجیتال هنوز در مراحل اولیه توسعه خود است. اکثر کشورها هنوز در حال بررسی این ایده هستند، مانند شکل دلار دیجیتال ایالات متحده آمریکا. در حال حاضر چند کشور بلند پرواز، از جمله چین با یوان دیجیتال و کره جنوبی، نسخهٔ اولیهٔ خود را به پایان رساندهاند و در حال اجرای آزمایشی این فناوری هستند. اما CBDC هنوز در مقیاس وسیعی به کار گرفته نشده است.
ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین بدون مرز هستند و توسط هیچ دولت یا نهاد متمرکزی صادر نمیشوند. البته این بدان معنا نیست که شما نمیتوانید با یک ارز دیجیتال بانک مرکزی پرداختهای بینالمللی انجام دهید، اما در سیستم بیت کوین، اتریوم یا دیگر رمز ارزهای مانند آنها مرز یا کشور هیچ معنی خاصی ندارد.
از دیدگاه فناوری، ارز دیجیتال بانک مرکزی اساسا یک پایگاه داده است که توسط دولت (یا نهادهای تأیید شده در بخش خصوصی) اداره و کنترل میشود. به همین دلیل است که ارز دیجیتال ملی یک پایگاه داده خصوصی است، زیرا فقط کاربران تأیید شده توانایی انجام تراکنش در شبکه را دارند.
مزایای ارز دیجیتال ملی
ممکن است قبلاً عبارت “banking the unbanked” را در رابطه با ارزهای دیجیتال شنیده باشید. این عبارت اشاره به افرادی در سراسر جهان دارد که هیچ حسابی در بانکها نداشته و در واقع از خدمات بانکی بیبهره هستند. اگرچه این ایده جذابیتهایی دارد، اما ارزهای دیجیتال بانکهای مرکزی میتوانند بهتر از ارزهای دیجیتال غیر متمرکز مانند بیت کوین به این هدف دست یابند. هر شهروند قانونی که به راحتی به یک حساب بانکی معمول دسترسی داشته باشد، میتواند دامنه خدمات مالی دریافتی خود را افزایش دهد.
مزیت دیگر پیشرفتهای فناوری که ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) میتواند به همراه داشته باشد، ترمیم اساسی سیستم پول است. بخش عمدهای از پول فیات اساساً اعداد موجود در یک پایگاه داده است و بیشتر زیرساختها کاملا قدیمی هستند. ارسال ایمیل در بعد از ظهر روز تعطیل همانطور که باید، چند ثانیه طول میکشد. به لطف سیستم مالی پیچیده و ناکارآمد فعلی، ارسال پول میتواند چندین روز زمان ببرد.
طی اقدامات اقتصادی در مواجه با بیماری همهگیر کووید-19، مشاهده شد که بانکهای مرکزی باید سریعتر از هر زمان دیگری اقدام کنند. CBDC ممکن است بانکهای مرکزی و موسسات مالی را قادر سازد تا تغییرات سیاست پولی را مستقیما و سریعتر از گذشته اعمال کنند. این امر میتواند امکان تغییر اساسی در نحوه عملکرد بانکداری مرکزی را به دنبال داشته باشد.
ریسکها
نگرانی کلی درباره معرفی CBDCها ممکن است باعث تضعیف جایگاه تأمین سرمایه بانکها شود. با وجود این، بانک انگلیس متوجه شده است که اگر معرفی CBDC بتواند تعدادی از قوانین پایهای را تعیین کند، ریسک بحرانهای بانکی گسترده رفع میشود.
ازآنجاکه CBDCها متمرکز هستند، صادرکننده ارز دیجیتال بانک مرکزی میتواند با فشار دکمهای پول را از حساب شخص کم یا زیاد کند. درمقابل ارزهای دیجیتال با خاصیت غیرمتمرکزبودن خود از این رویداد جلوگیری میکنند؛ مگر آنکه گروهی از افراد بتوانند ۵۱ درصد از قدرت استخراج شبکهای را برعهده بگیرند و حمله ۵۱ درصد را شکل دهند.
سخن پایانی
کشور چین رمز ارز بانک مرکزی خود را به صورت عملی اجرایی کرده است. فدرال رزرو آمریکا نیز به دنبال تحقیق در زمینه رمز ارز بانک مرکزی و دلار دیجیتال است. بسیاری از فعالان بازار، این رفتار بانکهای مرکزی و دولتها را واکنش آنها به رونق بازار ارزهای دیجیتال میدانند. در حالی که بسیاری از کشورها از CBDC خود صحبت کردهاند اما این ارز جدید، بیشتر یک ارز دیجیتال است تا یک کریپتوکارنسی. یکی از فاکتورهای اساسی این رمزارزها تمرکز و وابستگی آنها به بانک مرکزی کشورهاست. دقیقاً موردی که کریپتوکارنسیها به دنبال حذف آنها هستند.
منبع:hedera و coindesk